Sürdürülebilirliğin finansmanına akıl katıyoruz

• TSKB Genel Müdür Yardımcısı Çiğdem İçel, TSKB'nin sürdürülebilirlik konusundaki çalışmalarıyla ilgili olarak Capital dergisi Sustainable Business ekine konuştu.

  Öncelikle sürdürülebilirlik konusuna yaklaşımınızdan bahseder misiniz?
   
  TSKB, 67 yıldır Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınması için çalışan bir banka. Biz, sürdürülebilirliği bir iş modeli olarak benimsiyor, bu konuya yatırım yapmak isteyen firmalara destek oluyoruz.  Bugün kredi portföyümüzün yaklaşık %60’ı fazlası sürdürülebilirlik temalı yatırımlardan oluşuyor. Bir banka olduğumuz tabii ki finansal katkı çok önemli ancak biz  TSKB’de işi tam bir danışman banka yaklaşımıyla  ele alıyoruz. Sürdürülebilirlik konusundaki deneyimimizi güçlü Mühendislik, Mali Analiz ve Ekonomik Araştırmalar ekiplerimiz aracılığıyla firmalara aktarıyor, yatırımları buna göre şekillendiriyoruz. Özetle sürdürülebilirliğin finansmanına akıl katıyoruz da diyebiliriz. 
   
  Sürdürülebilirlik konusundaki çalışmalarınız ne zaman başladı?
   
  İş modelimizin en önemli bileşenlerinden birini uluslararası finans kuruluşları oluşturuyor. Fon temini anlamında bu kuruluşlarla çok yakın ilişki içinde çalışmamız, bize dünya trendlerini kuluçka aşamasında inceleme fırsatını sunuyor. Sürdürülebilirliği erken dönemde benimsememizin altında da bu işbirlikleri yatıyor. 2000’lerin başında çıktığımız yolculuğumuzda, hem Türkiye’nin sürdürülebilir dönüşümü için finansman olanakları yaratıyoruz hem de sürdürülebilirliği tüm iş modellerimize entegre ederek iç çevresel etkilerimizi azaltıyoruz. Örneğin yenilenebilir enerji projelerini desteklemeye 2002 yılında başladık. 2006 yılında ISO 14001 Çevre Yönetim Belgesi alan ilk Türk bankası olduk. 2009 yılından bu yana da Karbon-Nötr Bankacılık yapıyoruz. 
   
  Sürdürülebilirlik konusunun ajandanızdaki yeri nedir?
   
  Sürdürülebilirliği bir iş modeli olarak benimsediğimiz için bu konudaki yaklaşımımız yaptığımız işleri de, iş yapış şekillerimizi de belirliyor. Sürdürülebilirlik bizim için bir tamamlayıcı değil, işin özü. Dolayısıyla sürdürülebilirliği ayrı bir konu gibi değil, tüm işlerimizin temeli olarak konumluyoruz.
   
  Sürdürülebilirlik çalışmalarına şirkette kim liderlik ediyor? 
   
  Sürdürülebilirlik konusu bankamızda yönetim kurulu seviyesinde temsil ediliyor. Bu alandaki faaliyetlerimizi iki Yönetim Kurulu üyemiz ve iki Genel Müdür Yardımcımızdan oluşan Sürdürülebilirlik Komitesi yönetiminde hayata geçiriyoruz. Ayrıca, çalışanlarımızın %10’u, sürdürülebilik odakları farklı komite ve çalışma gruplarında yer alıyor. Bankamızın tüm departmanlarından temsilcilerin yer aldığı oldukça aktif bir yapı kurduğumuzu söyleyebiliriz. 
   
  Sürdürülebilirlikte özellikle hangi konulara odaklanıyorsunuz?
   
  Sürdürülebilirlikte öncelikli odağımız, sürdürülebilirlik projelerinin finansmanı. Yukarıda da bahsettiğim gibi, Türk iş dünyasının sürdürülebilir dönüşümüne finansal ve teknik destek sağlıyoruz. Yenilenebilir enerji, kaynak verimliliği ve çevre yatırımlarının finansmanıyla iklim değişikliğiyle mücadeleye ve ülkemizin düşük karbonlu ekonomiye geçişine katkıda bulunuyoruz. Ayrıca sürdürülebilir kalkınmanın önemli boyutlarından olan fırsat eşitliğini destekliyor, kadın istihdamı konusunda fark yaratan firmaların yatırımlarını destekliyoruz. 
   
  Sürdürülebilirlik temalı yatırım kredileri, toplam kredi portföyümüzün yaklaşık %60’ını oluşturuyor. Bu kapsamda, gerek iklim değişikliğiyle mücadele gerek Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığının azaltılması açısından büyük önem arz eden yenilenebilir enerji yatırımlarını çok önemsiyoruz. Bugüne kadar toplam kurulu gücü 5.541 MW mertebelerinde olan 282 yenilenebilir enerji projesini finanse ettik. Bu rakam, Türkiye’nin toplam kurulu yenilenebilir enerji gücünün %15’ini temsil ediyor. Yenilenebilir enerji projelerinin portföyümüzdeki payı ise %31.
   
  Son 7 yıldır enerji ve kaynak verimliliği alanlarındaki yatırımları da destekliyoruz. Bugüne kadar bu alanda finanse ettiğimiz projelerin sayısı 126’ya ulaştı. Bu projelerin finansmanıyla doğal kaynakların daha verimli kullanılması, daha az atık oluşturulması, atıkların tekrar kullanılabilmesi ve bu sayede daha az karbon salımı oluşturularak, maliyetlerin düşürülmesini hedefliyoruz.
   
  Finanse ettiğimiz 100’ü aşkın enerji verimliliği projesiyle tasarruf edilen enerji, 1,5 milyon kişilik bir kentin bir yıllık ısınmasına karşılık geliyor. Sürdürülebilirlik yatırımlarına verilen tüm desteği dikkate alırsak, ülkemizin yıllık karbondioksit salımının 13 milyon ton azalmasına katkı sağladığımızı söyleyebiliriz.
   
  İç çevresel etkilerimizin yönetimi ve farkındalık kısmı da farklı bir odağımız. 2005’te kurduğumuz Çevre Yönetim Sistemiyle tüm içsel çevre etkilerini ölçmeye ve yönetmeye başladık. 2009 yılında başlattığımız Karbon-Nötr Bankacılık projemizle karbon ayak izimizi azaltmayı, paydaşlarımızda ve toplumun farklı kesimlerinde karbon duyarlılığını artırmayı, finans sektörünün dönüştürücü gücüyle düşük karbonlu bir geleceğe giden yolda öncü olmayı hedefliyoruz. Karbon-Nötr Bankacılık kapsamında, yıllık karbon ayak izimizi tespit ediyor, azaltıcı aksiyonlar alıyor ve azaltamadığımız karbon miktarını yenilenebilir enerji üretimi yapan firmalardan satın aldığımız GOLD standart karbon kredileriyle sıfırlıyoruz. Bu projeyle, karbon emisyonumuzu yüzde 40 azaltırken, tüm hizmet binalarımızda yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçtik. İç çevresel etkilerimiz konusundaki çalışmalarımızı ISO 14001 ve ISO 14064 sertifikasyonlarıyla belgeliyoruz. Çevre Yönetim Sistemi faaliyetlerine başladığımız 2005’ten bu yana elektrik, doğalgaz, kağıt ve su tüketiminde %50’lere varan oranlarda tasarruf sağladık. 
   
  Kurumsal Sosyal Sorumluluk projelerimizi de sürdürülebilirlik ekseninde yapılandırıyoruz. Buradaki ana amacımız, iklim değişikliği, düşük karbonlu ekonomiye geçiş, fırsat eşitliği gibi konular başta olmak üzere sürdürülebilir kalkınma için önem taşıyan başlıklarda toplumun farklı kesimlerinde farkındalığı artırmak. Örneğin 2007 yılında yayına başlayan Cevreciyiz.com’da, sürdürülebilirlik alanındaki iş fikirleri, çevre dostu tasarımlar, alternatif enerji kaynakları, doğa dostu tüketim trendleri, yeşil mimari örnekleri gibi pek çok içerikle sürdürülebilir iş dünyası için ilham vermeyi hedefliyoruz. Bu ilhamı sosyal medya kanallarımız aracılığıyla toplumun farklı kesimlerine aktarabiliyoruz.
   
  İşbirlikleri de gerçekten çok önemsediğimiz bir konu. Sürdürülebilirlik alanındaki deneyimlerimizi üye olduğumuz inisiyatiflerle kurduğumuz verimli işbirlikleriyle bir adım öteye taşıyoruz. SKD Türkiye, Global Compact, UNEP FI, TÜSİAD, ERTA gibi pek çok kuruluşun çalışma gruplarında son derece etkin çalışıyoruz. Uluslararası arenada ise ELTI, LTIC ve IDFC gibi kalkınma finansmanı kurumlarının yer aldığı platformlarda dünyanın farklı coğrafyalarında hayata geçen başarılı sürdürülebilirlik yatırımlarını izleme imkanı buluyoruz.
   
  Son yıllarda sürdürülebilirlik anlamında hayata geçirdiğiniz en önemli projeler neler oldu?
   
  BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Danışmanlığı
  Bu yılın en önemli projelerinden biri, T.C. Kalkınma Bakanlığı’nın yürüttüğü "Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Kapsamında Türkiye'nin Mevcut Durum Analizi Projesi"ne danışmanlık yapmamız oldu. Bu projeyle, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDGs) kapsamında ülkemizin mevcut durumunun ortaya konulması, bu hedeflerden ülkemizin politika ve öncelikleriyle örtüşenlerin belirlenmesi, ülkemizde hedefler bağlamında eksik alanların tespit edilmesi ve politika önerilerinin geliştirilmesi amaçlanıyor. Biz de TSKB ve iştirakimiz Escarus-TSKB Sürdürülebilirlik Danışmanlığı olarak bu projenin danışmanlığını üstleniyoruz. Ülkemizin önümüzdeki yıllardaki sürdürülebilir kalkınma haritasını çıkaran bu projeyi çok önemsiyoruz.
   
  Türkiye’nin İlk Yeşil Tahvili
  Finansman anlamında son yıllarda imza attığımız en önemli projelerden biri, 2016’da gerçekleştirdiğimiz Yeşil/Sürdürülebilir Tahvil ihracıydı. Hem çevresel hem de sosyal faydayı gözeten yatırımlara destek olacağımız Türkiye’nin ve bölgenin ilk yeşil tahvilini çıkardık ve 300 milyon dolarlık ihracımızla uluslararası piyasalarda çok büyük bir talep gördük. Bu öncü adımımızın uluslararası platformlarda pek çok ödüle layık görülmesi de bizi ayrıca mutlu etti. 
   
  Dünyanın ilk Sermaye Benzeri Sürdürülebilir Tahvil İhracı
  Bu yıl, sürdürülebilirlik alanında yeni bir öncü uygulamaya imza attık ve uluslararası piyasalarda ‘Sermaye Benzeri Sürdürülebilir Tahvil’ ihracını gerçekleştiren ilk banka olduk. Sermaye benzeri tahvil ihraçları finans dünyasının kullandığı önemli borçlanma araçları arasında yer alıyor. Ancak biz konvansiyonel tahvil özelliklerine sürdürülebilirlik boyutunu da ekleyerek yenilikçi bir ürün tasarladık. Dünyada bir ilk olma özelliğini taşıyan ihracımız, piyasalarda dört kat taleple karşılandı.
   
  Özel sektörün ilk Entegre Raporu
  2017’nin diğer bir önemli gelişmesi finans sektörünün ilk entegre raporunu çıkarmamız oldu. Entegre rapor şu anda iş dünyasında merak edilen bir konu, uygulama yapan firma sayısı henüz çok az. Bu nedenle 2017, farklı platformlarda entegre rapor konusundaki deneyimimizi paylaştığımız bir yıl da oldu diyebiliriz.
   
  Kadın İstihdamına Destek Kredisi
  Son dönemde bizi çok heyecanlandıran diğer bir projeyi ise sosyal kapsayıcılık alanında gerçekleştiriyoruz. 2017’de lanse ettiğimiz yeni kredi temamızla kadın dostu çalışma ortamı sunan firmaların yatırımlarını desteklemeye başladık. Finans alanındaki bu yeni odağımızı, sosyal sorumluluk alanında da güçlendirmek istedik. Böylece Eğitimden Üretime burs fonu doğdu. Eğitimden Üretime projesinde Türk Eğitim Vakfı-TEV ile işbirliğine giderek üniversite öğrencisi kızları destekliyoruz. Projemizi burs fonu olarak başlattık fakat nihai amacımız daha çok kadının iş hayatına katılması olduğu için, mentörlük, eğitim ve staj gibi adımlarla da destekledik. 2018’in başından itibaren bu aşamalar da devreye girecek.
   
  Sürdürülebilirlik raporu yayınlıyor musunuz? Ne zamandan beri sürdürülebilirlik raporu hazırlıyorsunuz? Bu raporun sizin için önemi nedir?
   
  2009 yılından bu yana sürdürülebilirdik raporu yayınlıyoruz. Türk finans sektörünün GRI onaylı ilk sürdürülebilirlik raporu TSKB imzalıydı.  2016 yılı sonuçlarımızı ise yine bir ilke imza atarak entegre rapor olarak yayınladık. Önümüzdeki yıllarda da sürdürülebilirlik alanındaki performansımızı entegre rapor aracılığıyla paylaşacağız. 
   
  Sürdürülebilirlik raporundan entegre rapora geçiş yolculuğumuz, az önce bahsettiğim trendleri erken yakalama alışkanlığımızla yakından ilgili diyebiliriz. Entegre rapor dünyada yeni yeni yaygınlaşıyor fakat yatırımcı gözünde kıymeti büyük. Bu nedenle önemli bir potansiyel barındırıyor. 
   
  Entegre raporu, sürdürülebilirlik raporu veya diğer performans raporlarından ayıran noktalara gelirsek… Bildiğiniz gibi bu tip raporlarda genelde faaliyet yılı hakkında bilgi verilir. Tamamlanan dönemin performansı anlatılır. Gelecekte neler yapılacağı, hedefler, stratejik bakış açısı biraz eksik kalır. İşte entegre rapor bu boşluğu kapatıyor. Entegre rapor aracılığıyla sadece bugünkü durumu değil, geleceğimizi de masaya yatırarak kurumsal performans sonuçlarımızı paydaşlarımıza çok daha etkin bir şekilde sunabiliyoruz. Entegre raporlama, bir kurumun 'iş modeli', 'stratejisi', 'hedefleri' ışığında orta ve uzun vadeli yol haritası hakkında bilgi veriyor. Bunu yaparken de sadece finansal verilere veya sürdürülebilirlik performansına odaklanmıyor. Entelektüel sermaye, toplum için yaratılan değer gibi çok daha uzun vadeli kavramlar işin içine giriyor. 
   
  Yakın dönemde faaliyet raporlarının yerini alacak olan bu raporlama sürecine şimdiden adapte olmak bizim için önemli bir adım oldu. Bu alandaki deneyimimizi entegre raporlamaya hazırlanan  şirketlerle paylaşmak için çeşitli platformlara ve etkinliklere katılmaya gayret ediyoruz.
   
  Sürdürülebilirlik konusunda bundan sonra odağınızda özellikle hangi konular yer alacak?
   
  Sürdürülebilirliğin finansmanı anlamında, önümüzdeki dönemde enerji ve kaynak verimliliği, başta güneş ve jeotermal olmak üzere yenilenebilir enerji, kadın istihdamı, iş sağlığı ve güvenliği, çevresel temalı projeler gündemimizde olacak. Bu alanda iş dünyasına ilham veren ve farkındalık yaratan sosyal sorumluluk projelerimize de devam edeceğiz. 
   
  Sosyal kapsayıcılık anlamında ise fırsat eşitliği öncelikli odağımız olacak. Kadın istihdamını artıran yatırımlara destek vermeye devam edeceğiz. Fırsat eşitliği konusunda farkındalık yaratmayı amaçladığımız pek çok projemiz var. Bunları devreye almaya başlayacağız. 
  
  
  Az önce bahsettiğim üniversiteli kızları desteklediğimiz Eğitimden Üretime platformu da devam edecek projelerimiz arasında.