Sürdürülebilir Bir Yaşam İçin Permakültür

• İngilizce permanent (kalıcı) ve culture (kültür) kelimelerinin birleşiminden oluşan permakültür, 1970'lerde Avustralyalı Bill Mollison ve David Holmgren tarafından, doğal kaynakları yok eden ekonomik sisteme tepki olarak geliştirildi.

  Temel amacı bitki, hayvan ve insanları doğa içerisinde bir araya getirerek bakımı kolay, istikrarlı ve kendi kendine yeten üretim sahaları oluşturmaktı. Permakültür, sürdürülebilir insan yerleşimleri kurgulayabilmemizi sağlayan bütüncül bir tasarım bilimidir. Bu yaklaşımıyla permakültür, mevcut endüstriyel ve tarımsal sistemlere doğal bir alternatif olarak ortaya çıkmaktadır.
  
  Permakültür kavramının isim babası Bill Mollison'ın tarifiyle, Permakültür, doğal ekosistemlerin çeşitliliğine, istikrarına ve esnekliğine sahip olan tarımsal olarak üretken ekosistemlerin bilinçli tasarımı ve bakımlarının sağlanmasıdır. Üzerinde yaşayan insanlar ile arazinin, gıda, enerji, barınak ve diğer maddi ve manevi ihtiyaçları sürdürülebilir bir şekilde karşılayan ahenkli bütünleşmeleridir. Sürdürülebilir tarım olmaksızın istikrarlı bir sosyal düzen mümkün değildir.
  
  Permakültür, ürün yetiştiren ekolojik alanlar oluşturmanın yanı sıra bu alanların sürdürülebilmesine zemin hazırlayacak sosyal değişiklikleri de öngörür. İnsan binlerce yıldır doğadan faydalanmaktadır. Günümüzde bile kimi toplumlar hala bunu doğaya zarar vermeden yapmasını bilmektedir. Permakültür felsefesine göre, modern dünyanın nimetlerinden vazgeçmeden de sürdürülebilir bir yaşam sürmek mümkündür. Buradaki ayırt edici nokta, modern hayatımızı doğayla bütünleştirmenin bir yolunu bulmaktan geçer. Evimizin konforlarından vazgeçmeden de sürdürülebilir yaşayabiliriz ancak bunu yapabilmek için evimizi bütüncül bir sistem içerisinde tasarlamamız gerekir. Böyle bir tasarım yaklaşımıyla kaynaklarımızı en ekonomik bir şekilde kullanmanın yollarını ararız. Bunu yapmak içinse düşünce tarzımızı biraz değiştirmemiz gerekebilir. Örneğin gıda güvenliğimizi evimizin tasarımıyla birlikte düşünerek mutfağımıza yakın bir bostan yapabiliriz. Böylelikle evimizin sürdürülebilirliği, sadece evin fiziksel hali olmaktan çıkar ve ev halkını da kapsayan bir sistem haline gelir.
  
  Şehir yaşamında ise küçük bahçemizi veya balkonumuzu kullanabiliriz. Evimizde yenebilir bitkiler yetiştirerek yine evimizin sürdürülebilirliğine katkı sağlamış oluruz. Yapabiliyorsak yağmur suyu biriktirerek su tüketimimizi azaltabiliriz. Çevreye ve sağlığımıza zararlı deterjanlar yerine doğal ürünler tercih edebiliriz. Mutfağımızdan çıkan artıklardan kompost üreterek kendi küçük sistemimizi kimyasal gübreler kullanmadan da besleyebiliriz.
  
  Doğaya aykırı olmak yerine doğayla birlikte çalışmak, uzun süreli düşüncesizce hareket etmek yerine uzun süreli özenli gözlem yapmak, sistemlerden sadece tek bir ürün sağlamaya çalışmak yerine sistemin bütününe bakarak sistemin kendi evrimini gerçekleştirmesine izin vermek… Tüm bunlar permakültürün doğayı kullanılacak bir mekanizma olarak değil, yaşayan canlı bir sistem olarak görmesinin getirdiği bir düşünce şekli.
  
• 
  Yine Bill Mollison'un aktardığına göre, halihazırda dünyada yürütülen permakültür projesi sayısı, IMF'nin desteklediği köy kalkınma projeleri sayısından katbekat fazla. Bunun en büyük nedenlerinden biri, Permakültür tasarımcılarının gittikleri bölgelerde önce yerel halkla kaynaşıp onları dinlemesi. Halkın ihtiyaçlarının yine halkın kendisi tarafından belirlenmesi çok önemli. Sonraki aşamadaysa eldeki mevcut malzeme düşünülerek sürdürülebilir bir tasarım planı hazırlamak. Burada önemli olan şeylerden biri, permakültürün ekonomik boyutu da kapsayan yapısı. İhtiyaç duyulan bir malzeme için illa para kullanmak yerine, malzemenin gerekli olduğu noktada farklı bir doğal çözüm uygulanabiliyorsa o tercih edilir. Projelerin yapım safhasında ise mutlaka halkla birlikte çalışılır ve permakültürün temel prensipleri öğretilir. Böylelikle tasarımcı bölgeden ayrıldığında halk projeyi kendi kendine devam ettirebilir. Bu insancıl ve de ekonomik yaklaşım, kulaktan kulağa dünyanın her yerine yayılmakta ve giderek daha çok talep görmektedir.
  
  Permakültürle ilgili temel kaynak niteliğindeki kitap, Bill Mollison'ın yazdığı "Permakültür: Bir Tasarımcı El Kitabı" adlı eser. Bill Mollison kitabında permakültürün etik ilkelerini şöyle sıralıyor:
  
  Yeryüzüne Özen Gösterme
  Bütün yaşam sistemlerinin, canlı cansız bütün varlıkların devamı ve çoğalması için gerekli koşulları sağlamak.
  İnsanlara Özen Gösterme
  İnsanların gıda, barınak, eğitim, tatmin edici iş ve keyifli insan ilişkilerine sahip olarak sağlıklı bir şekilde var olmaları için gerekli kaynaklara ulaşmalarını sağlamak.
  Nüfus ve Tüketime Sınır Getirme / Üretim Fazlasının Paylaştırılması
  Kendi ihtiyaçlarımızı kontrol altına alarak yukarıdaki ilkeleri desteklemek için kaynak ayırmak. Zaman, para veya enerji cinsinden olabilecek bu fazla kaynakları birinci ve ikinci ilkelerin gerçekleştirilmesi için kullanmak, ihtiyacı olanlarla paylaşmak, yani dünyaya geri vermek.
  
  Türkiye'de permakültürle ilgili çalışmaların öncülüğünü, Türkiye Permakültür Araştırma Enstitüsü yapmaktadır. Dünyanın çeşitli yerlerindeki Permakültür Araştırma Enstitüleriyle bağlantı halinde olan enstitü, bir tasarım bilimi olan permakültürün Türkiye’de tanınması ve uygulamaların yaygınlaşması için çalışmaktadır.
  
  Enstitünün permakültürle ilgili olarak düzenlediği iki farklı eğitim var. Bir tanesi iki gün süren ve permakültürün temel prensiplerini açıklayan "Permakültüre Giriş Kursu", diğeri ise iki hafta süren yoğun bir eğitim olan "Permakültür Tasarım Sertifikası Kursu". Daha fazla bilgi için enstitü sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
  
  Enstitü dışında Türkiye'de permakültürle ilgili çalışmalar yapan çok çeşitli gruplar var. Permablitz İstanbul grubu, düzenledikleri etkinliklerle insanlara permakültürü uygulayarak öğretiyor. Permablitz grubu önce uygulama yapılacak bahçeyi seçiyor ve sonra bir permakültür tasarımcısı önderliğinde bahçeyi permakültür prensiplerine göre yeniden düzenliyor. Daha fazla bilgi için Permablitz İstanbul Facebook grubunu ziyaret edebilirsiniz.
  
  Türkiye Permakültür Ağı, permakültürle ilgilenen herkesin internette buluştuğu sosyal bir ağ. Burada herkes kendi yaptığı projeleri tanıtıyor, burada tanıtılan diğer projelere dahil olma şansını elde ediyor.
  
  Daha fazla bilgi için Türkiye Permakültür Ağı Facebook sayfasını ziyaret edebilirsiniz.