1,1 milyar insan yaşamlarını çok boyutlu yoksulluk içinde sürdürüyor

• Küresel Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi’ne göre, dünya genelinde 1,1 milyar insan yoksulluk içinde yaşıyor ve bu kişilerin yaklaşık yarısı çatışma bölgelerinde bulunuyor.

  Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Oxford Üniversitesi Yoksulluk ve İnsani Gelişme İnisiyatifi (OPHI) tarafından hazırlanan 2024 Küresel Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi (ÇBYE) raporuna göre, dünya genelinde 1,1 milyar insan çok boyutlu yoksulluk içinde yaşıyor. Bu nüfusun yüzde 40'ı çatışma veya istikrarsızlık içindeki bölgelerde bulunuyor. Çatışma bölgelerinde yaşayan yoksul insanların oranı, çatışmadan etkilenmeyen ülkelere kıyasla yaklaşık üç kat daha fazla. Türkiye, veri eksikliği nedeniyle 2024 yılı Küresel Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi’ne dahil edilmedi.
  
  Çatışma ve yoksulluk arasındaki bağ
  Dünya genelinde 455 milyon insan, aktif çatışma ve şiddet ortamlarının olduğu ülkelerde yaşıyor. Bu durum, yoksulluğu azaltma çabalarını engelleyerek süreci tersine çeviriyor. Çatışma bölgelerinde yaşayan bu yoksul nüfus, temel hizmetlere erişimde çok büyük kısıtlamalarla karşı karşıya. Raporda, 2015/16 ile 2022/23 yılları arasındaki zorlu süreçte Afganistan’da 5,3 milyon insanın daha çok boyutlu yoksulluk içine düştüğü belirtiliyor. 2022/23 yıllarında Afganistan halkının üçte ikisi (yüzde 64,9) yoksul durumda bulunuyordu.
  
  Çatışma ortamında temel hizmetlerde eşitsizlikler artıyor
  Çatışma bölgelerinde enerjiye erişim, eğitim, sağlık ve beslenme gibi temel hizmetlerde büyük yoksunluklar göze çarpıyor. Çatışma bölgelerinde her dört yoksul insandan birinin enerjiye erişimi yokken, bu oran çatışmasız bölgelerde yirmide bir. Eğitime erişim oranı çatışma bölgelerinde yüzde 17,7 iken, bu oran istikrarlı ülkelerde yüzde 4,4. Çocuk ölümleri çatışma bölgelerinde yüzde 8’e ulaşırken, çatışmasız bölgelerde bu oran yüzde 1,1.
  
  Küresel yoksulluk azaltma trendleri
  Küresel ÇBYE verileri, yoksulluğu azaltma konusunda bazı ilerlemeler sağlandığını gösteriyor. 2012-2023 döneminde uyumlaştırılmış verilere sahip 86 ülkeden 76’sı en az bir dönemde ÇBYE değerine göre yoksulluğu azaltmayı başardı. Ancak, COVID-19 sürecini kapsayan dönemde (2021/22 veya sonrası) bu başarı tüm ülkelerde devam etmedi. COVID-19 sonrasında veriye sahip 17 ülkeden yalnızca 9’u, yoksulluk oranlarında ve ÇBYE değerlerinde anlamlı bir düşüş kaydetti. Bu ülkeler arasında Benin, Kamboçya, Kenya ve Mozambik gibi ülkeler yer alıyor.
  
  Çocuklar ve kırsal kesim daha fazla etkileniyor
  Raporda, yoksulluk içinde yaşayan 1,1 milyar insanın yarısından fazlasının (584 milyon) çocuk olduğu vurgulanıyor. Çocuk yoksulluğu, yetişkinlerin yoksulluk oranlarının iki katına yaklaşıyor (yüzde 27,9’a karşılık yüzde 13,5). Kırsal kesimde yaşayan yoksul nüfus ise enerji, sanitasyon, sağlık ve beslenme gibi temel ihtiyaçlara erişimde daha büyük kısıtlamalarla karşı karşıya. Raporda, 1,1 milyar yoksul insanın yüzde 75’inin (828 milyon) yeterli sanitasyon hizmetlerinden, yüzde 80’inin (886 milyon) barınma imkanlarından ve yüzde 90’ının (998 milyon) yemek pişirmek için enerjiden yoksun olduğu belirtiliyor. Güney Asya ve Sahra Altı Afrika en yüksek yetersiz beslenme oranlarının görüldüğü bölgeler olarak öne çıkıyor.