Yenilikçi et ve süt alternatifleri emisyonları azaltabilir

• UNEP’in son raporu, et ve süt gibi hayvansal ürünlere alternatif olarak ortaya çıkan yeni ürünlerin dünya genelindeki gıda sistemlerinin çevresel etkisini azaltabileceğini ortaya koydu.

  Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)'in COP28'de yayınladığı ‘Ne Pişiriliyor?’ (What's Cooking?) başlıklı son rapora göre, et ve süt gibi hayvansal ürünlere alternatif olarak ortaya çıkan yeni ürünler, iklim değişikliğini tetikleyen emisyonların azaltılmasına katkıda bulunabilir. Rapora göre hayvancılık, gezegeni ısıtan emisyonların beşte birini oluşturuyor ve et tüketiminin 2050'ye kadar yüzde 50 artması öngörülüyor.
  
  Raporun öne çıkan başlıkları şunlar:
  • Küresel olarak, mevcut antropojen sera gazı emisyonlarının yaklaşık %30'undan sorumlu olan gıda sistemleri, iklim değişikliğini tetikleyen emisyonların büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Hayvansal ürünler, hayvan emisyonları, yem, arazi kullanımındaki değişiklikler ve enerji yoğun küresel tedarik zincirleri dahil olmak üzere, gıda ile ilgili emisyonların neredeyse %60'ını oluşturarak küresel emisyonların toplamında yüzde 14.5-20 arasında bir orana sahiptir.
  • Artan hayvansal kaynaklı gıda talebinin etkileri, sürdürülemez tarım yöntemleri ve özellikle orta ve yüksek gelirli ülkelerde aşırı tüketim bağlamında ortaya çıkmaktadır. Genel olarak, üretim ve tüketim, iklim değişikliğine, hava ve su kirliliğine, biyoçeşitlilik kaybına ve toprak bozulmasına önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır.
  • Hayvansal kaynaklı gıdaların (HKD) önemi beslenme açısından büyük olsa da, özellikle kırmızı ve işlenmiş etin aşırı tüketimi, bulaşıcı olmayan hastalıklara artan riskle ilişkilidir. HKD üretimi ayrıca zoonotik hastalık ve antimikrobiyal direnç gibi kamu sağlığı riskleri ve hayvan refahı endişeleri ile ilişkilendirilmiştir.
  • Yeni bitki bazlı et, laboratuvar ortamında üretilen et ve fermantasyon yoluyla elde edilen gıdalar, çevresel etki potansiyeli açısından birçok geleneksel hayvansal kaynağa kıyasla daha sürdürülebilir bir seçenek sunmaktadır. Aynı zamanda, zoonotik hastalık ve antimikrobiyal direnç riskini azaltma konusunda umut verici bir rol oynayabilir ve geleneksel hayvansal tarımın beraberinde getirdiği hayvan refahı endişelerini önemli ölçüde hafifletebilir.
  • Yeni HKD alternatiflerinin potansiyel sosyoekonomik ve beslenme sonuçlarını anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Politika yapıcılar, gıda güvenliğini, işleri, geçim kaynaklarını, sosyal ve cinsiyet eşitliğini ve kültürü koruma adımları atarak yararlı sonuçları maksimize etmeye yardımcı olabilir.
  • Bu yeni alternatiflerin kabul düzeyi muhtemelen maliyetlerine, lezzetine ve sosyal kültürel kabul edilebilirliğine, ayrıca nasıl düzenlendiklerine bağlı olacaktır.
  • Hükümetlerin, (açık erişimli) araştırmayı ve ticarileştirmeyi destekleme ve adil geçiş politikaları da dahil olmak üzere yeni alternatiflerin potansiyelini keşfetmek için bir dizi politika seçeneği bulunmaktadır.
  • Uygun düzenleme rejimleri ve yönetişim araçları tarafından desteklenirse, yeni HKD alternatifleri, muhtemelen bölgesel farklarla birlikte daha sürdürülebilir, daha sağlıklı ve hayvanlar üzerinde daha az zararlı olan gıda sistemlerine doğru bir geçişte önemli bir rol oynayabilir.