Uzmanlar Tartışıyor: Paralı Poşet Çare mi?

• Londra’daki paralı poşet formülü, Türkiye’de de denendi ancak tutmadı. Uzmanlar bu konuda ayrılıyor: “Paran kadar naylon poşet al” diyenler veya kağıt torba önerenler var; Eskilerin filesi ise konuşulmuyor bile.        

  NTVMSNBC

  Plastiğin 400-1000 yıl içinde doğaya karışabildiği düşünülürse, bonkörce kullanılan naylon poşetlerin çevre kirliliğine etkisinin küçümsenemeyecek boyutları ortaya çıkıyor. Londra’daki yerel yöneticiler bu gerekçeyle süpermarket ve mağazalarda naylon poşetlerin ücretsiz verilmesini yasaklama kararı aldı. Türkiye’de de Edremit-Akçay, İstanbul-Avcılar ve Sakarya-Karasu belediyeleri benzer bir karara imza atarak, kanserojen madde taşıdığı, insan sağlığına zararlı olduğu gerekçesiyle siyah poşetleri toplatma kararı almıştı. Ayrıca bir dönem bazı süpermarketler poşetleri parayla satma yolunu denedi. Ancak bu yöntemler tutmadığı gibi; uzmanlar da plastik poşetin zararlı olduğunda birleştikleri halde, yöntem konusunda ayrılıyorlar. Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Eylem Tuncaelli, “Parası çok olan, çok poşet alır” diyor, paralı poşet yerine kağıda yönelmeyi öneriyor. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Yüceer ise “Bedava poşet çok kullanılır” diyor ve kağıda yönelmenin çare olmadığını söylüyor.

  Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Eylem Tuncaelli, NTVMSNBC’nin soruları üzerine, “plastik kullanımının sınırlandırılmasının çevre açısından olumlu bir gelişme” olduğunu söyledi. “Plastiği ne kadar az tüketirsek, doğaya karışacak plastik oranını da o kadar azaltırız, çünkü plastik insan sağlığını ve çevreyi olumsuz etkiliyor” diyen Tuncaelli şöyle devam etti:

  Paran Kadar Poşet Alırsın

  “Londra’da kararı alınan bu uygulamayı daha önce Türkiye’de büyük marketlerden biri yaptı, alışverişi yapıyor, poşet almak için de para ödüyordunuz. Böylece beş poşet kullanacağınıza üç poşet kullanıyordunuz. Ama çeşitli nedenlerle bu yöntem uygulanamadı. Alışkanlıkların değiştirilmesi için insanların eğitilmesi lazım, yoksa parayla poşetin satılması çok da etkin bir uygulama olmayacaktır. Çünkü zaten herkes parası olduğu kadar harcadığı için, paranız olduğu kadar da poşet alacaksınız. Ancak ana sınıflarından başlayan etkin bir çevre bilinci oluşturarak daha az atık üretmek; sadece sanayinin değil, bireylerin de evsel yaşamda daha az atık üretmeyi hedefleyen bir çevre politikası geliştirmek, daha doğrudur ve daha uzun soluklu bir çözümdür.”

  Çöpler Ayrılıyor, Ama Poşetle Toplanıyor

  İngiltere’deki poşet kararının Türkiye’de uygulanmasının şu an için mümkün olmadığını söyleyen Tuncaelli’ye göre bunun en önemli nedeni, Türkiye’nin geniş kapsamlı bir çevre politikasının olmaması:

  “Türkiye’nin herhangi bir çevre politikası yok, bu nedenle bu tür kararların uygulanması bence imkansız. Mesela bir ambalaj yönetmeliği var ve şu anda bazı pilot bölgelerde uygulanıyor. Buna göre belediyeler ambalaj atıklarını ayrı topluyorlar ama sonra bunları toplamak için de plastik poşetler veriyorlar. Bu bir çelişkidir. Yani kağıdı, kartonu, camı, plastiği ayrı topluyorlar ama bunları ayrı toplamak için dağıttıkları poşet plastik. Bu tür uygulamalar başlangıç adımı olarak iyi, ama daha detaylı ve ülkenin şartlarına daha uygun projeler yaratmak önemli. Bunun için de öncelik eğitime verilmeli.”

  Plastik Yerine Kağıt ve Cam Kullanılmalı

  Tuncaelli, plastik poşet tüketiminin azaltılarak onun yerine kağıt ya da cam ürünlerinin kullanılmasının daha doğru olduğunu savunuyor:

  “Ama, plastik yerine cam ya da kağıt kullanılması ekonomik nedenlerle hemen yapılabilecek bir şey değil. Elbette ki kağıdın ve camın kullanılması daha uygundur çünkü onların doğaya geri dönüşümleri daha kolaydır. Ayrıca kağıt ve camın sanayide geri dönüşümü için ülkemizde bir çok tesis var, ama plastik için aynı şeyi söyleyemeyiz. Plastik atıklarını alıp, işleyip tekrar hammadde olarak sanayiye geri döndüren fazla tesisimiz yok. Yani hem geri dönüşümü daha kolay, hem de doğaya daha kısa sürede karıştığı için kağıt ve camın kullanılması daha avantajlıdır.”

  Prof. Yüceer: Bedava Poşet Çok Kullanılır

  Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Yüceer ise plastik poşetin parayla satılmasının etkili bir önlem olabileceğini; plastik yerine kağıda yönelmenin çevre kirliliğine çözüm olmayacağını savunuyor:

  “Bedava olduğu zaman vatandaş çok fazla kullanıyor. Zaten markette yapılan alışverişte alınan ürünlerin çoğu ambalajlı, buna rağmen vatandaş onları da poşete koyuyor, evine götürüyor ve sonra poşetleri çöpe atıyor; böylece gereğinden fazla poşet çöpe gidiyor. Ama poşet paralı olursa alınan ve atılan poşet sayısı da azalır. Çöp işleme tesislerinde plastik ürünler ve tabii ki poşetler sıkıntı yaratıyor. Örneğin çöp ayırma işleminde plastik bir deterjan kutusunu rahatlıkla ayırabiliyoruz, ama poşet biraz zor ayrılıyor, çünkü ağırlığı yok.”

  Sadece Kağıda Yönelmek Çözüm Değil

  “Bu konuda toplumu disiplin altına almak ve çevre bilincini artırmak lazım. Toplum disiplin altına alınmaz ise çevre kirliliğinin önüne geçilemez. Poşet aslında bir kamuflaj aracı değil, bir taşıma aracıdır. Taşıma önceden kamış sepetlerle, filelerle yapılıyordu bugün poşetle yapılıyor. Poşeti sadece gerçekten ihtiyaç olduğu kadarıyla taşıma aracı olarak kullanırsak çok büyük bir sorun yaşanmaz. Mesela mağazadan aldığınız her bir parça ürün için bir poşet kullanıp sonra da onu atarsanız etrafta tabii ki kirlilik yaratılır. Poşetin yerine kağıt ya da cam ürünleri koymak çok da verimli olmaz, çünkü bunlarla taşıma işini yapamazsınız. Geri dönüşümü daha kolay olmakla beraber sadece kâğıda yönelmenin de çevreye çok faydalı olacağını sanmıyorum.”

  http://www.ntvmsnbc.com/news/426355.asp