Salep yok olmaktan kurtulacak mı?

• 22 Eylül 2011 Ntvmsnbc

  Dondurma imalatında kıvam verici olarak yoğun şekilde kullanılan ve bu yüzden türleri yok olma tehdidiyle karşı karşıya bulunan orkidelerden elde edilen 'salep''in yerine ''konyak'' bitkisinin ikame edilmesi için çalışmalar yapılıyor.

  Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Bölüm Başkanı Ahmet Bircan Tınmaz yaptığı açıklamada, ''Salep Orkideleri Yerine Kullanılabilecek Konyak Bitkisinde Adaptasyon Çalışmaları'' projesi kapsamında Haziran ayından bu yana çalışmalarının devam ettiğini belirtti.

  Aynı zamanda proje lideri olan Tınmaz, türleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan salep orkidelerinin korunmasını sağlamak istediklerini kaydetti.
  Tınmaz, salebin özellikle dondurma sektöründe kullanıldığına dikkat çekerek, şunları söyledi:
  ''Salepte bulunan Glucomannan kıvam verici özelliği nedeniyle dondurma sektöründe kullanılıyor. Fakat bu tür yok olma tehlikesi altında. Bu yüzden toplanması, kullanılması ve ihracatı yasak. Kilogram fiyatının 150 TL civarında alıcı bulmasından dolayı toplamanın önüne geçmek şu an olası değildir. Salep orkidelerine alternatif olabilecek Glucomannan kaynağı olan diğer bitki ise konyaktır (Amorphophallus konjac). Biz bu bitkiyi Çin'den getirdik. Bu bitkinin tarımı ile salep orkidelerine talep azalacaktır.''

  ''KATLİAMI SONLANACAK''

  İlk bitkilerin hasadının yapıldığını, ilkbaharda da yeni dikimlerin gerçekleştirileceğini belirten Tınmaz, şöyle devam etti: ''Şu anda bu bitkinin çoğaltımı ve adaptasyonunu yapıyoruz. Çin, Japonya, Endenozya, Vietnam doğasında bulunan Konyak bitkisi 2000 yıldır gıda ve tıbbi amaçlı kullanılmaktadır. Konyak unu dondurmanın yanı sıra ekmek, pasta, şekerleme, sakız, yapıştırıcı, süt ürünleri gibi gıdalarda kullanım imkanlarına sahiptir. Konyak ununda bulunan jel maddeleri birçok gıdanın karışımına girmesinde önemlilik arz etmektedir. Ayrıca tıbbi amaçlı kullanım çalışmaları yapılmış ve bitki unundan diyet, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, obezite, şeker hastalıklarında kullanılabilecek bitkisel ilaçlar geliştirilmiştir.''

  Bitkinin adaptasyon çalışmaları kapsamında Yalova'nın yanı sıra Samsun, İzmir ve dondurma sektörünün önde gelen ili Kahramanmaraş'ta tarım çalışmalarını yapacaklarını anlatan Tınmaz, şu bilgileri verdi: ''Tropik ve sub-tropik alanlarda yetiştiriciliği yapılabilen bitkinin ülkemiz ekolojisine uyum sağlayabileceği kanaatindeyiz. Projemizin amacı daha ucuz glukomannan kaynağını gıda endüstrisine kazandırarak salep fiyatının düşmesini ve dolayısıyla doğadan toplamanın önlenmesini sağlamaktır. Başarı halinde salep orkidesi katliamı sonlanacaktır. Uygun ekolojiler tespit edilerek, bu bölgelerde ürün çeşitlenmesi sağlanacaktır. Son yıllarda gıda endüstrisinin ihtiyaç duyduğu bu maddenin ülkemiz açısından gıda sanayine kazandırılması sağlanacaktır. Çiftçimiz ve sanayicimize yeni ürün yeni kazanç sağlanacaktır.''

  ''ÇALIŞMALAR ÜMİT VERİCİ''

  Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Emin Ergün de enstitülerinde daha önce de buna benzer çalışmaların yapıldığını hatırlattı. Ergün, şunları kaydetti: ''Enstitümüz meyve, sebze, süs bitkileri ve tıbbı ve aromatik bitkiler üzerine ar-ge çalışmaları yapılıyor. Bu kapsamdan 68 tane tescili çeşidimiz var. Gen kaynaklarımızda bin 700 civarında bitki türü ve çeşidi muhafaza ediliyor. Bunların dışında yurtdışında bilinen, tanınan fakat yurdumuzda tarımsal faaliyetleri olmayan ürünler de tanıtılmaya devam ediyor. 20 yıl öncesinde Türkiye'de kivi yokken adaptasyon çalışmalarını yaptık, başarılı olan yerlerde gayet güzel üretimi yapılıyor. Güney feneri, pepino da bunlara örnek. Son olarak konyak bitkisi arkadaşlarımız tarafından getirildi. Çalışmalar ümit verici gözüküyor. Konyak bitkisinin Türk çiftçisine kazandırılması önemli.''

  Haberin detayına ulaşmak için tıklayınız