Kardelenler yeniden dikildi

• 08 Kasım 2010 ntvmsnbc.com

  Antalya'nın İbradı ilçesinde ihracat fazlası 1 milyon kardelen, söküldükleri yere yeniden dikildi.

  Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Baktır, Türkiye'nin, çiçek soğanları bakımından dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer aldığını söyledi.

  Türkiye'de binin üzerinde çiçek soğanı türü bulunduğunu belirten Baktır, İbradı ilçesinin de çiçek soğanları bakımından büyük zenginliğe sahip olduğunu vurguladı. Türkiye'de ihraç edilen çiçek soğanlarının yarısını oluşturan kardelenin İbradı bölgesinde yetiştiğine işaret eden Prof. Dr. Baktır, 1982 yılından bu yana yapılan çalışmalar sonucu kardelen üretiminin kendi doğasında yapılabildiğini belirlediklerini anlattı. Kardelenin, doğası dışında yetiştirilmeye kalkıldığında birtakım sıkıntılarla karşılaşıldığına dikkati çeken Baktır, şöyle konuştu:

  ''Mesela Ege bölgesinde yapılan çalışmalar sonucunda bu mevsimde ekilen soğanlar Mayıs ayında topraktan çıkıyor ve soğanlar sıcaklık nedeniyle yanıyor. Benzer durum Orta Anadolu steplerinde de yaşanıyor. Ancak İbradı bölgesinde soğanlar genellikle ardıç ağaçlarının altına ve kayaların diplerine ekiliyor. Çünkü kardelenin doğası buralar.''
          
  TÜRKİYE'DEKİ 11 KARDELEN TÜRÜNDEN 2'Sİ TİCARİ DEĞER TAŞIYOR
          
  Türkiye'de bulunan 11 kardelen türünün ikisinin ticari değer taşıdığını belirten Baktır, ''Toroslar ve Doğu Karadeniz bölgesinde yetişen kardelenler ticari değer taşıyor. Diğerlerinin herhangi bir ticari değeri yok. Mesela, Antalya'nın batı kesimlerinde Geyikbayırı bölgesinde bir başka kardelen türü daha var. Soğanı çok daha iyi ama ticari değeri yok'' diye konuştu.Toros kardeleninin tarihi ile ilgili de bilgi veren Baktır, şunları kaydetti: ''1800'lü yılların sonlarında İzmir'den Toros kardelenleri ihracatına başlanılmış. 1960'lı yılların sonunda ve 1970'li yılların başından itibaren de ise Toroslardan kardelen sökülmeye başlanmış. Bunu çobanlar ve yörenin insanları kendilerine ek gelir sağlamak amacıyla yapmışlar. 1980'li yılların başına geldiğimizde bu dağlarda sadece Antalya civarından 83 milyon kardelen soğanı sökülmüştür. Bu rakam gerçekten çok korkunç. Bu rakamlara elek altı dediğimiz küçük soğanlar dahil değildir.

  
  Soğanların bilinçsizce sökümüne bilim adamları ve çevrecilerin tepki göstermesi üzerine Tarım Bakanlığı, beş yıl kardelen sökümünü yasakladı. Daha sonra Türkiye'nin değişik yerlerinde denemeler yaptık. Amanos dağlarından Sürmene yaylalarına kadar denemeler yaptık ve en güzel yerin kendi doğası olduğunu belirledik. Bu nedenle de geçen yıl Akseki'de 9 milyon soğan dikimi yaptık. Bu yıl İbradı'nın yaylalarında kardeleni toprakla buluşturduk. Bu bölgeler kardelenlerin doğal alanlarıdır. Hem yurt dışından hem yurt içinden gelen insanlar bu bitkiyi yerinde görsünler, tanısınlar.''

  Amaçlarının doğayı tanımak ve doğanın bireylerini insanlara tanıtmak olduğunu bildiren Prof. Dr. İbrahim Baktır, 1 milyon kardelen soğanı diktiklerini hatırlatarak, Türkiye'nin yıllık soğan ihtiyacının altıda birini İbradı'ya diktiklerini söyledi. Bugün dikilen soğanların 3 yıl sonra hasadının yapılabileceğini vurgulayan Baktır, ''Hedefimiz sürdürülebilirlik prensipleri içerisinde buradan üretim yapıp, köylüye de para kazandırmak. Böylece Toros kardelenlerinin tanıtımını yapıp doğayı da zenginleştiriyoruz. Önümüzdeki yıl da Gündoğmuş ilçesine kardelen ekimi yapacağız. Geçen yıl Akseki'nin Geyran yaylasına dikimi yapılan kardelen soğanlarının neredeyse tamamı çıktı. Normalde bu soğanlar üç yıl içerisinde çiçeğe gelmektedir ama Akseki'de diktiğimiz soğanlar bir yıl içerisinde çiçeğe geldi'' ifadelerini kullandı.
          
  ÇİÇEK SOĞANLARI İLE İLGİLİ KİTAP HAZIRLANDI
          
  Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Baktır, öğretim üyesi olarak üzerlerine düşen birtakım sorumluluklar olduğuna inandıklarını belirterek, dört fakülteden dört bilim adamı bir araya gelerek, Antalya sınırları içerisinde 196 çiçek soğanının tanıtıldığı bir kitap hazırladıklarını anlattı.

  Çiçek Soğancıları Derneği Yönetim Kurulu üyesi Mustafa Güzel de, Tarım Bakanlığının izniyle, bölgeden belirli miktar kardelen soğanının sökülüp, ihraç edildiğini söyledi. İhracat artığı soğanların da dernek faaliyetleri kapsamında doğaya tekrar kazandırıldığını ifade eden Güzel, ''Kardelen soğanı sökülen alanların rehabilitasyonu amacıyla ihracat fazlası yaklaşık 1 milyon kardelen soğanını doğaya iade ediyoruz'' dedi.

  İhracat fazlası kardelen soğanlarının tekrar dikiminin geçen yıl ilk kez Akseki'nin Geyran yaylasında uygulandığını söyleyen Güzel, ''Her yıl, ihracat fazlası çiçek soğanlarının biri dahi zayi edilmeden doğaya iade edilecektir. Bu yıl bunu İbradı ilçesinin Gembos yaylasında uyguladık. Bu işin ihracatını yapan firmalar ellerindeki ihracat fazlası soğanları derneğe verecek, dernek de bu soğanları doğaya iade edecek'' diye konuştu.

  Haberin detayına ulaşmak için tıklayınız