Ambalaj atıklarına kulak verelim

• Sürdürülebilir geleceğin vazgeçilmezi geri dönüşümü hayatımıza dahil etmek için kendimizce yöntemler geliştiriyoruz. Peki geri dönüşüm hakkında neler biliyoruz?

  Çevreciyiz'de geri dönüşüm haberlerine elimizden geldiğince fazla yer vermeye çalışıyoruz. Bu haberler kimi zaman çöpten elde edilen enerjiyi, kimi zaman geri dönüşüm-tüketim ilişkisini, kimi zaman da dünyanın farklı köşelerinden başarılı geri dönüşüm hikayelerini konu ediniyor.
  
  Bugün de, geri dönüşüm denince ilk akla gelen kalemlerden olan ambalaj atıklarına göz atmak istedik. ÇEVKO Vakfı'nın paylaştığı verilere göre ülkemizdeki ambalaj atıklarıyla ilgili genel bilgiler ve bu atıkların geri dönüşümüyle ilgili çalışmalar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
  
  - Türkiye’de ambalaj atıklarının geri kazanımı ile ilgili faaliyetler 1991 yılında ÇEVKO Vakfı’nın kuruluşuyla başlıyor. 
  - Ambalaj atıkları hakkında ayrıntılı ilk yasal düzenleme 2004 yılında yapılıyor.
  - Bu konuda güncel olan yönetmelik, 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”.
  - Bu yönetmeliğe göre şirketlerin iki yükümlülüğü var:
    * Bakanlığa, piyasaya sürülen üründe kullanılan ambalaj malzemeleri hakkında bildirim yapmak.
    * Piyasaya sürülen miktarın, ağırlıkça yönetmelikte belirtilen oranında atık olarak toplanıp geri kazanıldığını belgelemek. Söz konusu oran 2014 yılında, cam, metal, plastik, kağıt-karton ve kompozit ambalaj atıkları için %44, ahşap ambalaj atıkları için %5.
  - Pek çoğumuzun bildiği mavi kapak gibi kampanyalar da bu aşamada devreye giriyor. Yönetmelikte de belirtildiği gibi, plastik ambalajlar için geri toplama oranı %44. Bu nedenle şirketlerin, ambalaj atıklarını oluşturan hem kapakların hem de şişelerin toplanarak geri dönüştürüldüğünü bakanlığa belgelendirmesi gerekiyor.
  
  Rakamlara gelirsek:
    * 2014 yılında 160 bin ton plastik ambalaj atığının, 24 milyon kişiyi kapsayan 119 belediyede, 58 lisanslı firma tarafından toplanarak geri kazanılması bekleniyor.
    * 2005 yılından beri ÇEVKO Vakfı’nın katkısıyla toplanarak geri kazanılan plastik ambalaj atığı miktarı ise 1 milyon tonun üzerinde.
  
  

  

  
  Biraz da teknik bilgi:
  - Plastik ambalaj atıkları PET, PE, PVC, PP ve PS olarak hammaddelerine göre 5 ayrı türde sınıflandırılıyor.
  - Ambalajlar üzerinde bulunan geri dönüşüm işareti, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nde “geri kazanılabilir ambalaj sembolü” olarak tanımlanıyor.
  - Plastik ambalajlar için “geri kazanılabilir ambalaj işareti”nin içinde yer alan numaralar malzemenin yönetmelikçe uluslararası normlara göre belirlenmiş numaralandırma ve kısaltma sistemini ifade ediyor. (Bu numaraların, ambalajın sağlığa zararlı olması, kalitesinin düşük olması gibi bir bir anlamı yok.) 
  - Ambalaj üzerinde görebileceğimiz kısalmalar, numaralar ve karşılıkları ise şu şekilde:
  
  
  

  MALZEME KISALTMALAR NUMARALAMA Polietilen teraftalat PET 1 Yüksek yoğunluklu polietilen HDPE 2 Polivinilklorür PVC 3 Düşük yoğunluklu polietilen LDPE 4 Polipropilen PP 5 Polistiren PS 6

   - Günümüzde cam, metal, plastik, kağıt-karton, kompozit ve ahşap gibi farklı malzemelerden üretilen tüm ambalajlar geri kazanılabiliyor.
  - Plastik ambalaj atıklarının geri dönüşümü sonucunda elyaf içeren tekstil ürünleri, atık su boruları, mobilya yan ürünleri, marley, vb. malzemeler üretilebiliyor.
  - Bu ürünlerin üretiminde, özgün hammaddeden üretimlerine kıyasla, petrol ve elektrik enerjisinden tasarruf tasarruf ediliyor. 
  
  Ambalaj atıklarının geri kazanılması, sadece çevre kirliliğini önlenmiyor, aynı zamanda önemli ölçüde hammadde, enerji ve su tasarrufuna katkıda bulunup, sera gazı salımlarının azalmasına yardımcı oluyor. ÇEVKO, plastik dahil tüm ambalaj gruplarında 2014 yılında 545 bin ton ambalaj atığının geri kazanıldığını tahmin ediyor. Temiz çevre, kaynak tasarrufu ve sürdürülebilir bir gelecek için bizim payımızaysa atıklarımızı ayrıştırmak düşüyor.