Ormancılık ve Sürdürülebilir Kalkınma İlişkisi

• Dünyanın sürdürülebilir kalkınma kavramıyla Brundtland Raporu ile tanıştığı söylenebilir. 1987 yılında hazırlanan “Ortak Geleceğimiz” isimli rapor gerçekten de kavramın tanınmasında önemli bir kilometre taşıdır ve kavramın geniş kitlelere yayılmasında önemli bir rol üstlenmiştir.

  Bununla birlikte, bu raporu süreklilik ile ilgili çalışmaların başlangıç noktası olarak kabul etmek, en azından bazı sektörler için doğru olmayacaktır.
  
  Ormancılık tarihi incelendiğinde, herhangi bir süreklilik kaygısı gütmeksizin ormanın verdiği mal ve hizmetlerden yararlanma düşüncesinin yararlanan kişi veya toplulukların çıkarına olamayacağı gerçeğinin oldukça erken fark edildiği görülmektedir. Gerçekten de gerek ormancılık gerek insanlık tarihi ile ilgili kayıtlarda, ormanlardan faydalanma derecesini, ormanların devamlılığını sağlayacak düzeyde tutmaya yönelik, emir, teori, teknik veya yöntemlerin oluşturulduğu görülmektedir.
  
  Yaygın kabul edilen anlayışa göre günümüz ormancılık mevzuatının çekirdeğini oluşturan emirname, yönetmelik ve yasaların ilk örneklerine Fransa ve Almanya’da rastlanmaktadır. Fransa’da ormanlardan yararlanmayı düzenleyen 1318, 1319 ve 1320 yıllarında çıkarılmış emirnameler bulunmaktadır (Özdönmez ve ark. 1996). Ancak, bu tarihlerden daha eskilere uzanan örnekler de vardır. Örneğin İngiliz Maliye Bakanı’nın 1170 yılında yazdıklarından öğrenildiğine göre, o dönemde orman açmalarının yoğunlaşması kaygı yaratmış ve bu kaygı altı ağaç kuralı olarak adlandırılan bir düzenlemeye neden olmuştur.
  
  Altı ağaç kuralına göre “bir kimse kesilmiş bir ağacın kütüğü üzerine çıktığında çevresinde beş kesilmiş kütük sayabiliyorsa burada kıyım yapılmış” (Gimpel, 1996) denmektedir. Bu nedenle “bir kimsenin kendi ormanında dahi” bu yoğunluktaki kesim yapması yasaklanmış, bir başka deyişle ormanlardan faydalanma kısıtlanarak kaynağın sürekliliğini sağlamak hedeflenmiştir. Şüphesiz bu düzenleme bugün için devamlılığı veya sürdürülebilir faydalanmayı sağlayabilecek bir “teknik” olarak kabul edilemese de, faydalanma biçimini düzenleyen öncü önerilerden birisi olarak önem taşımaktadır.
  
  Doç. Dr. Kenan Ok
  İ.Ü. Orman Fakültesi, Ormancılık Ekonomisi Anabilim Dalı
  
  Bu yazı DPT tarafından yürütülen “Sürdürülebilir Kalkınmanın Sektörel Politikalara Entegrasyonu” projesi kapsamında Ormancılık sektörü için hazırlanmış rapordan özetlenerek hazırlanmıştır.
  
  Yazının devamına PDF olarak ulaşmak için tıklayınız.