Metan salımının üçte ikisi insan kaynaklı

• İnsan faaliyetleri, dünyadaki metan salımının üçte ikisinden sorumlu olup, bu durum, küresel ısınma üzerindeki etkisini giderek artırıyor.

  Dünyamızın karşı karşıya olduğu iklim değişikliği krizinde, metan gazı önemli bir rol oynuyor. Bilim insanlarının son araştırmalarına göre, dünyadaki metan salımının yaklaşık üçte ikisi, insan faaliyetleri sonucu atmosfere çıkıyor. Bu durum, özellikle sera gazı salımlarını azaltmaya yönelik küresel çabalara rağmen, metan emisyonlarındaki artışın endişe verici boyutlara ulaştığını gösteriyor.
  
  Küresel Karbon Projesi'nden önemli bulgular
  Küresel Karbon Projesi kapsamında 66 farklı araştırma merkezinin katkılarıyla yürütülen kapsamlı bir araştırmada, dünya genelindeki karbon ve metan salımlarının nedenleri detaylı bir şekilde incelendi. Araştırmanın sonuçlarına göre, besicilik, kömür madenciliği, doğalgaz çıkarımı ve işlenmesi, pirinç yetiştiriciliği ve çöp sahalarına organik atıkların boşaltılması gibi insan kaynaklı faaliyetler, atmosfere yayılan metan gazının yüzde 65'inden sorumlu. Bu sonuçlar, metan gazının azaltılması yönünde alınan küresel önlemlere rağmen, salımların hızla arttığını ortaya koyuyor. Özellikle tarım, enerji ve atık yönetimi sektörleri, metan salımının başlıca kaynakları arasında yer alıyor.
  
  Son 20 yılda metan emisyonlarında yüzde 15-20 artış görüldü
  Metan gazı, karbondioksite kıyasla daha güçlü bir sera gazı etkisine sahip. Bilimsel araştırmalara göre, metan küresel ısınmanın yaklaşık yüzde 25'inden sorumlu. Karbondioksite göre daha kısa ömürlü olmasına rağmen, metanın atmosferdeki ısıyı tutma kapasitesi yaklaşık 25 kat daha fazla. Bu da metan gazının küresel sıcaklık artışlarına ciddi katkıda bulunduğunu gösteriyor. Araştırmada, fosil yakıtların kullanımının azalması ve atmosferin metanı yok etme kapasitesindeki kimyasal değişiklikler sayesinde, 2000’li yılların başında metan emisyonlarının bir miktar düşüş gösterdiği belirtilse de bu eğilim uzun sürmedi. Son 20 yılda, insan faaliyetlerinden kaynaklanan metan emisyonlarında yüzde 15-20 oranında bir artış görüldü. Her yıl atmosfere ek olarak 50-60 milyon ton metan gazı salınıyor.
  
  2020’de 370-384 milyon ton metan gazı salındı
  Son dönemde metan emisyonlarındaki artış daha da hız kazandı. Araştırmaya göre, 2020'li yılların başından bu yana metan salımının çok daha hızlı bir şekilde arttığı gözlemlendi. Sadece 2020 yılında, insan faaliyetleri sonucu atmosfere 370-384 milyon ton arasında metan gazı salındı. Bu artış, önceki yıllara göre oldukça yüksek bir oranı işaret ediyor.
  
  Fosil yakıtlar ve tarım faaliyetleri
  Araştırmada ayrıca fosil yakıtlardan kaynaklanan metan emisyonlarının, besicilik gibi tarım faaliyetlerinden kaynaklanan metan gazı ile kıyaslanabilecek boyutlara ulaştığı vurgulanıyor. Ancak tarım ve çöp sahaları nedeniyle atmosfere salınan metan gazı, fosil yakıt kaynaklı emisyonların neredeyse iki katı kadar fazla. Özellikle büyükbaş hayvancılık ve pirinç yetiştiriciliği gibi faaliyetler, bu yüksek metan salımının başlıca nedenleri olarak öne çıkıyor.
  
  Daha hassas izlenebilmesi için yapay zekâ teknolojileri kullanılıyor
  Son dönemde, metan salımının daha hassas bir şekilde izlenebilmesi için yapay zekâ teknolojilerinin kullanımı da hız kazanıyor. NASA'nın uzaydan yaptığı gözlemlerle, 50'den fazla metan ‘süper yayıcı’ tespit edildi. Bu devasa kaynaklar, yoğun metan emisyonlarına neden olan noktalar olarak biliniyor ve yapay zekâ sayesinde bu yayıcıların tespiti ve izlenmesi önemli ölçüde hızlanmış durumda. Metan emisyonlarının bu hızlı artışı, iklim değişikliğiyle mücadelede acil önlemler alınması gerektiğini bir kez daha gözler önüne seriyor. Araştırmacılar, metan gazının kontrol altına alınması için hükümetlerin daha sıkı politikalar uygulaması gerektiğini vurguluyor. Yenilenebilir enerjiye geçiş, tarımsal faaliyetlerin sürdürülebilir hale getirilmesi ve atık yönetiminde iyileştirmeler yapılması, bu sorunla başa çıkmada kritik rol oynayacak. Araştırmanın sonuçları Environmental Research Letters dergisinde yayımlandı ve küresel iklim politikaları açısından önemli bir yol gösterici olarak değerlendiriliyor.