Kısa kısa COP28

• COP28, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin 28. Taraflar Konferansı’nda şu ana dek atılan en önemli adımlar…

  30 Kasım’da Dubai'de başlayan COP28, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin 28. Taraflar Konferansı yoğun bir gündemle devam ediyor.
  Şu ana kadar atılan en önemli adımları sizin için özetledik.
  
  Kayıp ve hasar fonu
  30 Kasım Perşembe günü başlayan görüşmelerin ilk gününde, iklim felaketlerinin giderek artan maliyetli ve zararlı etkileriyle başa çıkmaya yardımcı olmak amacıyla tarihi bir "kayıp ve hasar" fonunun lansmanı yapıldı.
  Birleşik Arap Emirlikleri ve Almanya, her biri 100 milyon dolar, Fransa 109 milyon dolar, Birleşik Krallık 50 milyon dolar, Danimarka 25 milyon dolar ve tarihi olarak en çok sera gazı emisyonu yapan ülke olan ABD ise 17,5 milyon dolar bağış yaptı.
  Toplam taahhütler, cumartesi günü itibariyle çevresel savunuculuk grubu Natural Resources Defense Council tarafından yapılan bir hesaplamaya göre 656 milyon dolar civarında oldu. Ancak, gelişmekte olan ülkelerin- tarihsel olarak sera gazı emisyonlarından en az sorumlu olan ülkelerin- doğal felaketlerden kaynaklanan kayıpları karşılamak için ihtiyaç duyduğu yılda 100 milyar dolarlık hedefin çok altında kaldığı belirtiliyor.
  
  Yenilenebilir enerjinin üçe katlanması
  Cumartesi günü en az 116 ülke, 2030'a kadar dünya çapındaki yenilenebilir enerji kapasitesini üçe katlama ve enerji verimliliği iyileştirmelerinin yıllık hızını iki katına çıkarma taahhüdünde bulundu.
  Küresel sera gazı emisyonlarının neredeyse %80'ini oluşturan G20 ülkeleri, Eylül ayında yenilenebilir enerji hedefini onayladığında anlaşmaya öncülük etti.
  Destekçilerin bu taahhüdünün görüşmelerin nihai sonucuna dahil edilmesini talep etmeleri beklenirken, COP28 ev sahiplerinin daha iddialı hedefleri gönüllü anlaşmalara kaydırmaya istekli olduğundan endişeler bulunuyor.
  
  Fosil yakıtlar
  ABD, cumartesi günü Powering Past Coal Alliance (PPCA) ile birleşerek mevcut karbonsuzlaştırılmamış kömür santrallerini kademeli olarak kaldırma taahhüdünde bulundu.
  50'den fazla petrol ve gaz şirketi, küresel üretimin %40'ını temsil ederek 2050'ye kadar operasyonlarını karbonsuzlaştırmaya söz verdi. Ancak, bağlayıcı olmayan anlaşma müşteriler tarafından yakıldığında emisyonları içermez.
  Kolombiya, iklim açısından hassas ada ülkelerinin öncülük ettiği Fosil Yakıt Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması İnisiyatifi'ne katılan en büyük fosil yakıt üreticilerinden biri oldu.
  
  Nükleer enerjinin üçe katlanması
  Cumartesi günü ABD öncülüğünde 20'den fazla ülke, 2050'ye kadar dünya nükleer enerji kapasitesini üçe katlamayı talep etti. Nükleer enerji neredeyse hiç sera gazı üretmez, ancak Japonya'daki Fukushima nükleer felaketi 2011'de ciddi bir darbe aldı. Uzmanlar ve aktivistler, yeni nükleer santrallerin yıllar alabileceğini, enerji verimliliğinin hızla arttığını belirtiyor.
  
  Gıda ve tarım
  130'dan fazla ülke, ulusal iklim planlarında gıda ve tarım sistemlerine öncelik verme konusunda anlaştı. Bağlayıcı olmayan bir deklarasyon olan bu anlaşma, insan kaynaklı sera gazlarının yaklaşık üçte birinden sorumlu olan gıda sistemlerinin önemsenmesini memnuniyetle karşılandı. Ancak bazıları, somut hedeflerin eksik olduğunu ve fosil yakıtlara atıfta bulunmadığını veya daha sürdürülebilir diyetlere geçişe dair herhangi bir işareti olmadığını eleştirdi.
  
  Sağlıklı gelecek
  120'den fazla ülke, "sağlığı iklim eyleminin merkezine koyma" deklarasyonuna imza attı. Hükümetlerden, aşırı sıcak, hava kirliliği ve bulaşıcı hastalıklar gibi iklimle ilgili sağlık etkilerine yönelik önlemleri artırmaları istendi. Yılda neredeyse dokuz milyon insan kirli hava nedeniyle ölüyor, 189 milyon kişi aşırı hava koşullarına maruz kalıyor.
  Deklarasyon, "sera gazlarının derin, hızlı ve sürdürülebilir bir şekilde azaltılmasının sağlık üzerindeki faydalarını" belirtiyor, ancak çoğunlukla insan kaynaklı kirlilikten sorumlu olan fosil yakıtlara doğrudan atıfta bulunmuyor.
  
  UAE İklim Yatırım Fonu
  COP28 ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri, yeni bir özel iklim yatırım fonu olan Alterra'ya 30 milyar dolar koyduğunu açıkladı.
  UAE, fonunun gelişmekte olan dünyadaki iklim projelerine odaklanmayı amaçladığını ve 2030'a kadar 250 milyar dolarlık yatırımı teşvik etmeyi umduğunu belirtti.