Küresel ısınma domino etkisi yapıyor

• Bilim insanları, küresel ısınma nedeniyle devrilme noktaları riski altındaki buz tabakaları ve okyanus akıntılarının birbirini istikrarsızlaştırarak insanlık için ciddi sonuçlar doğuran bir domino etkisine yol açacağı konusunda uyardı.

  Uluslararası üniversitelerden oluşan bir ekip tarafından yapılan yeni araştırmada, Batı Antarktika, Grönland, Atlantik Körfezi akıntısı ve Amazon yağmur ormanlarındaki buz tabakaları arasındaki etkileşimler incelendi. Bilim insanları, üç boyutlu bilgisayar simülasyonları gerçekleştirdi ve sıcaklık artışları Paris İklim Anlaşması’nın üst sınırı olan 2 derecenin altına düştüğünde bile ekosistemlerin üçte birinde domino etkisiyle yıkım yaşanacağını buldu. Çalışma, bu iklim sistemleri arasındaki etkileşimlerin, devrilme noktalarının geçildiği kritik sıcaklık eşiklerini düşürebileceğini gösterdi.
  Earth System Dynamics adlı dergide yayınlanan araştırma, yeni bir tür iklim modeli oluşturdu. Araştırmacılar, iklim sistemleri etkileşime girdikçe özellikle taşma noktaları için sıcaklık eşiklerinin nasıl değiştiğine odaklanan ve 3 boyutlu simülasyonlarını çalıştırmalarına izin veren bir yaklaşım kullandı.
  
  Küresel deniz seviyesi yükselecek
  
  Araştırmacılar, domino etkisine örnek olarak Grönland buz tabakasının erimesini gösterdi. Buna göre, buzulların erimesi okyanusa tatlı su bırakarak Körfez akıntısını yavaşlatıyor. Bu nedenle tropik bölgelerden kuzey kutbuna doğru daha az ısı taşınıyor ve Güney Okyanusu'nda sular daha uzun süre boyunca sıcak kalıyor. Ardından Antarktika'daki buz tabakaları istikrarsızlaştığı için Grönland buz tabakasının kenarlarında daha fazla erimeye neden olarak küresel deniz seviyesini yükseltiyor.
  Bununla birlikte, bilim insanları atmosferdeki sıcaklıkların eşiği geçmesi için gereken karbondioksit seviyesine çok yakın bir gelecekte ulaşılabileceğini söyledi. Buna göre; on yıllar içerisinde dünyada çok ciddi sonuçlar görülecek. Bunların arasında buzların erimesinden kaynaklanan deniz seviyesinin kıyı kentlerinde metrelerce yükselmesi ve kasırga, siklon ve seller gibi aşırı iklim olayları da yer alıyor.
  
  Grönland buz tabakası devrilmenin eşiğinde
  
  Çalışmanın yazarları, Amazon'un çoğunun karbon depolayan ormanların yerini savanaların aldığı bir devrilme noktasının yaklaştığını vurguladı. Körfez akıntısının önemli bir parçası olduğu ve Batı Avrupa'yı ılıman tutan Atlantik Meridyonel Devrilme Dolaşımı’nın (AMOC) okyanus akıntıları, bin yılı aşkın süredir en zayıf noktasında bulunuyor. Mayıs ayında ise bilim insanları, Grönland buz tabakasının önemli bir bölümünün devrilme noktasının eşiğinde olduğunu bildirdi. Exeter Üniversitesi'nden Profesör Tim Lenton tarafından yürütülen 2019 tarihli bir analiz, dünyanın bir dizi iklim devrilme noktasını çoktan aşmış olabileceğini ve bunun da araştırmacıların ‘medeniyet için varoluşsal bir tehdit’ olarak adlandırdığı duruma yol açabileceğini öne sürdü.