Geri dönüşümle kar eden şirketler

• Şirketler geri dönüştürülebilir ürün gamını artırıyor. Nike ve Amerikalı mobilya üreticisi Steelcase gibi markalar, böylece tüketici ve yasalar nezdinde avantaj elde ediyor.    

  30 Eylül 2007 - Sabah

  Şirketler geri dönüştürülebilir ürün gamını artırıyor. Nike ve Amerikalı mobilya üreticisi Steelcase gibi markalar, böylece tüketici ve yasalar nezdinde avantaj elde ediyor.

  Çok sevdiğiniz spor ayakkabınızı uzun yıllar severek kullandınız. Ancak artık yenisini almak ve eski ayakkabınızı çöpe atmak zorundasınız. Sizce attığınız bu ayakkabının doğada yok olması kaç yıl alır? İlginç bir soru değil mi? Eğer her çöpe attığınız ürünün ardından bu soruyu soruyorsanız aşağıda anlatacaklarımıza dikkatle kulak vermenizi öneririz. Financial Times'da geçen ay yayımlanan bir habere göre dünyada birçok şirket, geri dönüşümlü ürünler üretmeyi seçerek tüketiciyi de bu ürünleri satın almaları yönünde bilinçlendiriyor. Bu şirketlerin başında ise dünyanın en çok tanınan spor giyim markalarından Nike geliyor. Şirket, dizayn ettiği ve "Considered Boot" adını verdiği yeni ayakkabılar sayesinde ürünlerin kullanım süresi dolduktan sonra onları imha etmenin dışında yeni bir alternatif sunuyor: Geri dönüşüm. Çevreci botların üretiminde bir parça kenevir fırınlanarak ayakkabının deri bölümüne ekleniyor. Yapışkan kullanılmayan botlarda, üst bölüm fabrikada artık kullanılmayacak kauçukla bağlanarak tutturuluyor. Dizaynı ise oldukça basit, diğer ayakkabıların üretimleriyle karşılaştırıldığında ise dikilme aşamasında daha az efor harcanıyor. Geri dönüşümlü botların dizaynlarına baktığımızda harcanan dikkat ve emek yalnızca üretim süreci için geçerli değil. Botun kullanım süresinin sonuna kadar göstermesi gereken performans için de bir hayli emek sarf ediliyor.

  Geri dönüşümlü sandalyeler
  Sayıları gittikçe artan birçok şirket daha geri dönüşümlü ürün yaratmanın peşine düştü. Yasalar ise teşvik edici. Avrupa'daki Waste Electrical and Electronic Equipment'ın (WEEE) zararlı maddelerin sınırlandırılmasına yönelik direktifi de elektronik ürün üreten firmaları bu araçların toplanması ve geri dönüşümü konusunda şirketleri çalışmaya itiyor. Zaten zeki şirketler yasalar tarafından diretilmeden de geri dönüşümü ürünlerine ve üretim biçimlerine yansıtmaya kararlı. Geri dönüşümlü ürün yaklaşımı Amerikalı ofis mobilyaları üreticisi Steelcase için de büyük önem taşıyor. Steelcase, geri dönüşümlü ürünlerin geliştirilmesi ve insanların sağlığı için çevreci ürünleri destekleyen bir dernek olan MBDC ile birlikte çalışıyor. Bu ortaklık sayesinde şirket, ürünlerine geri dönüşümü mümkün kılmayan materyalleri karıştırmıyor. Hatta Alman kimya şirketi BASF ile geri dönüşümü mümkün yeni bir plastik formu ve materyaller üzerine çalışmalar yapıyor.

  Üretime beş dakika sınırı
  Geri dönüşümü kolaylaştırmanın başka bir anahtar formülü de ürüne karıştırılan harici materyal sayısını azaltmak. Bu durumu en iyi temsil eden şirketlerden biri de Alman açıkhava aktiviteleri giyim malzemeleri üreticisi VauDe. Şirket ürettiği birçok ceketin fermuarlarını, tokalarını, ipliğini ve kumaşını dahi geri dönüşümlü maddelerden seçiyor. "Bu tarz ürünlerin üretiminde hız şart" diyen Steelcase Strateji Bölüm Başkanı Allen Smith, geri dönüşümlü ürün üretiminin elle yapıldığı taktirde bile beş dakikadan daha uzun sürmemesi gerektiğini belirtiyor. Steelcase Michigan'daki üretim tesislerinde çalışanlarını ürünleri nasıl yaptıklarını incelediklerini belirten Smith, "Çalışanların üretim sürecindeki hızlarına dikkat ediyoruz. Hesaplamalarımıza göre bu ürünler, kısa süre içinde üretilebilir. Zaten ürünü ortaya çıkartma aşaması beş dakikayı geçerse teknik olarak geri dönüşümü mümkün olmayacaktır" diyor.

  Halı sanayi umut veriyor
  Ürünlerin içinde yer alan alışılagelmiş bazı maddeleri çıkarttığınız taktirde bile ortaya çıkan sonuç geri dönüşüm için cesaretlendirici olabiliyor. Örneğin halı endüstrisi bu konuda en umut vaat eden sektörlerin başında. Thunderbird School of Global Management Direktörü Prof. Dr Gregory Unruh, '90'larda birçok halı üreticisinin naylon kullandığını anlatıyor. Sözlerine "Naylon materyalin geri dönüştürülmesi konusundaki teknolojiler geliştikçe, halılardaki geri kazanılmaya değmeyecek 'artık naylon' miktarı da azalacaktır" diye devam eden Prof. Unruh, bu işin ticari boyutunu tıpkı altın arama işine benzetiyor. "Eğer altın bulma umuduyla yola çıkmışsanız, bulduğunuz madenin büyük olmasını beklersiniz. Çünkü madenin edeceği değerin, arama işi esnasında yaptığınız maliyetlerin üzerinde olması gerekir" diyor. Geri dönüştürülen ürünler bazı ticari hileleri de bünyesinde barındırıyor. Bazı pamuklu ürünlerin içine katılan yüzde 6 oranındaki naylon veya polimer geri dönüşümü imkansız hale getirmese de kalitesini düşürüyor. Geri dönüşümlü ürünlerin paket edildiği gereçler doğaya zarar veren maddelerden yapılıyor. Sistem içinde geri dönüşü zorlaştıran en son halka ise tüketici. "Şirketlerin amacı ürünün geri dönüşüm işlemi için iade edilmesi" diyen Nike Üretim Takımı Genel Müdürü Lorrie Vogel: "Ürünümüzü dizayn etmek ve üretmek için çok vakit harcıyoruz. Ancak ne kadar üzücü ki, geri dönüşümlü ürünlerimizin pek azı tüketici tarafından bize iade ediliyor". Nike, satış mağazalarında geri dönüştürülebilen ürünleri topluyor.
  Şimdiye kadar 18 milyon ayakkabı işlemden geçirilerek 200'den fazla yeni ürün elde edilmiş. Ancak Vogel'e göre sattıkları ayakkabı rakamlarıyla kıyaslandığında iadeler halen düşük. Bu yüzden çeşitli çalışmalar yapan Nike satış sürecinde tüketiciyi bilgilendirici bir sunum yapıyor. Vogel, "Mağazalarımızda, müşterilerimize ürünleri çöpe atmak yerine bize getirmeleri gerektiğini ve bunun çevreye daha yararlı olacağını anlatıyoruz".
  Derleyen: İpek ALPKÖKİN

  http://www.isteinsan.com.tr/egt101-1116203-20070930.html