"İyi Işık" Kenya’yı dönüştürüyor

• Güneş enerjisiyle çalışan LED aydınlatıcılarla, Kenya’da yeni bir gelecek kuruluyor.

  Evans Wadongo 27 yaşında bir Kenyalı. Üniversite eğitimi almış başarılı bir sosyal girişimci olan Wadongo’nun bu aşamaya gelmesi pek kolay olmamış. Çünkü büyüdüğü köyde ciddi bir elektrik sıkıntısı varmış. Çocukluğu, gazyağı fenerinin soluk ışığında ders çalışarak geçen Wadongo, o günleri “gözlerim o kadar yanardı ki, bazen ödevimi yarıda bırakırdım” diyerek anlatıyor. 
  
  
  
  Pek çok öğrencinin aynı nedenle eğitimlerini tamamlayamadığını ve yoksulluk çemberinden çıkamadığını gören Wadongo’nun bu soruna bir çözüm bulması için üniversite yıllarına kadar beklemesi gerekiyor. LED kullanılan dekorartif aydınlatmaları gören Wadongo, bu teknolojinin köylerde genel aydınlatma için kullanılabileceğini düşünmeye başlıyor. Yola ithal fenerlerle çıkmak istemeyen girişimci, güneş ışığıyla çalışan taşınabilir LED lambalar için bir üretim sistemi tasarlıyor. Yerel atölyelerde bir araya getirilen standart özellikteki fotovoltaik paneller, piller ve LED’ler; hurda metalle tamamlanarak lamba haline getiriliyor. Lambaların markasıysa, Swahili dilinde “İyi Işık” anlamına gelen “Mwanga Bora”.
  
  
  Lambaların maliyeti olan 23 dolar, Kenya köylülerinin alım gücünü zorluyor. Mwanga Bora’nın yayılmasını isteyen Wadongo, bağış ve sponsorluk gibi yollarla köylülerin lambaya daha uygun fiyata ulaşmasına yardımcı olmaya çalışıyor. Bir kere kullanmaya başlayınca, gerisi daha rahat ilerliyor. Çünkü köylülerin gazyağı kullanmadıkları için ettikleri tasarruf küçümsenmeyecek miktarda. Wadongo, bu tasarrufun yerel girişimler için sermaye oluşturması konusunda da çalışıyor.
  
  
  Chumvi, bu konuda güzel bir örnek oluşturuyor. Nairobi’ye iki saat uzaklıktaki bu köyde evlerin duvarları çamurdan, çatıları ottan yapılmış. Halkın büyük kısmı geçimini keçi besleyip, karalahana ve darı yetiştirmekten sağlıyor. Bu mütevazı köydeki dönüşüm, burada büyüyen ve daha sonra Amerika’da eğitim alan Eunice Muthengi’nin iki yıl önce 30 LED lambayı köyün kadınlarına bağışlamasıyla başlıyor. Gazyağına verdikleri parayı tasarruf etme şansı bulan kadınlar hızla organize olup yerel bir mikrokredi sistemine geçiyorlar. Ürettikleri elişlerini satıp kendileri için yeni fırsatlar yaratıyorlar. İlk etapta gelen 30 LED lambanın sayısı da hızla artarak 150’ye çıkıyor. 
  
  
  Çocukluğunda karşılaştığı sorunları aşmak için yola çıkan Wadongo’nun ürettiği lamba sayısı 32.000’e ulaştı. Kenya ve Malawi’de açılan 20 üretim tesisiyle bu rakamın daha da artması bekleniyor. Wadongo, bu merkezlerde çalışanların sadece lamba değil farklı yaratıcı ürünler üzerinde de çalışabileceklerini belirtiyor.
  
  
  MIT Technology Review tarafından “35 yaşın altındaki 35 yenilikçi” arasında gösterilen Evans Wadongo ve projesi hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, buraya tıklayabilirsiniz.