Güneşten Enerji Üretmek; sistemler üzerine birkaç not

• Günümüzde hızla artan enerji ihtiyacı, alışılmış enerji kaynaklarının hızlı bir şekilde tükenişi, çevresel ve ekolojik sorunlar, temiz enerji kaynaklarına, özellikle de güneş enerjisine olan ilgiyi artırmıştır. Güneşin hem sonsuz ve görece temiz bir enerji kaynağı olması, hem de dünyanın enerji tüketiminin yaklaşık 10.000 katı enerjiyi yeryüzüne göndermesi bu ilginin en önemli sebeplerini oluşturmaktadır.

  Güneş enerjisinden ısıl uygulamalar ve elektrik üretimi şeklinde yararlanmak mümkündür. Isıl uygulamalarda termal kolektörler, elektriksel uygulamalarda güneş enerjisini doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren fotovoltaik (PV) modüller öne çıkmaktadır.
  
  Türkiye, düzlemsel termal kolektör kurulum kapasitesi açısından dünyada ikinci sıradadır. Ancak PV modül kurulum kapasitesi açısından Avrupa ülkelerinin oldukça gerisinde yer almaktadır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından çıkarılan yasa ile yenilenebilir enerji kullanımı teşvik edilmeye başlanmış olup, bu teşviklerin arttırılmasına çalışılmaktadır. Bu durumun, PV sistemlerinin kullanımının ülke genelinde hızla yaygınlaşmasına sebep olacağı beklenmektedir.
  
  Dünyada PV modül üretimi yaygın olmasına karşın, PV modüllerin artan sıcaklıkla verimlerinin düşmesi ve buna bağlı olarak yatırım / geri dönüş süresinin uzaması, güneşten elektrik üretimi yapacak sistemlerin yaygınlaşmamasındaki en büyük nedenlerdendir. PV modül kısmının sıcaklığını dolaşımlı bir akışkan yardımıyla düşürmek mümkündür. Bu amaçla son yıllarda, PV modüllerin tek başına kullanılmasına bir alternatif olarak aynı anda hem elektrik hem de ısı enerjisi üretebilen, PV modülün soğutma düzeneği ile birlikte kullanıldığı hibrit PV/termal (PV/T) sistemler üzerinde çalışmalar da yapılmaktadır.
  
  İşte güneş enerjisinin dünyadaki en yaygın kullanımı bu 3 ürün grubundan oluşmaktadır. Özellikle güneş enerjili su ısıtma sistemleri ülkemizde 1970’lerden bu yana bilinmektedir. Ancak bu sistemler bir standart ve denetime tabi olmayıp, sadece kullanıcıların talebi ve üreticilerin kalite ve estetik yaklaşımı ile kullanılmaktadır.
  
  Avrupa’nın birçok ülkesinde güneş enerjisi kullanımına ilişkin birçok kampanya yapılırken ülkemiz özellikle güneşten elektrik üreten sistemler konusunda yeni yeni gelişmektedir. Güneşten elektrik üreten sistemler alanında tüketici taleplerine cevap verebilen bir pazar henüz oluşmamış olsa da yenilenebilir enerji yasasının çıkmasıyla bu durumun ortadan kalkacağı öngörülmektedir.
  
  Bu öngörüler şöyle dursun, insanımızın enerji verimliliği ve çevreye duyarlılığı doğal bir süreç ile şekillenmiş durumdadır. Çevre kirliliğine karşı alınabilecek en iyi önlem, evlerde, binalarda ısınma ve sıcak su ihtiyacının güneş enerjisiyle sağlanması olarak karşımıza çıkmaktadır. Sıcak su üretiminde sadece iki adet düz kollektör kullanımıyla 365 günde yaklaşık;
  3500 kg odunun,
  850 kg fuel oilin,
  1300 kWh elektrik enerjisinin,
  800 kg LPG’nin,
  1100 m3 doğalgazın,
  2500 kg yerli kömürün,
  ve
  1500 kg ithal taş kömürünün
  tüketilmesinin ve bu değerlerden ortaya çıkacak CO2 salımının önüne geçebilmek mümkündür.
  
  Kemal İbiş
  Solimpeks