Görmeden duyan bilim insanı

• Görme engelli ses tasarımcısı Juan Pablo Culasso, 20 yılı aşkın süredir kuş seslerini kayıt altına alarak doğayı anlamanın farklı bir yolunu sunuyor.

  Kolombiya'da yaşayan doğuştan görme engelli ses tasarımcısı Juan Pablo Culasso, Culasso, 20 yılı aşkın süredir Brezilya'dan Antarktika'ya uzanan geniş bir coğrafyada 700'ü aşkın kuş türüne ait üç bin ses kaydını tamamladı. Özellikle Güney Amerika'nın çeşitli bölgelerinde çevre koruma alanlarında yürüttüğü çalışmalarla tanınan, doğadaki sesleri kayıt altına alarak görme engelliler için arşiv oluşturan Culasso, bu seslerin geleceğe taşınmasına da yardımcı oluyor. Başta Cornell Üniversitesi olmak üzere birçok önemli kuruluşla iş birliği yapan Culasso'nun ses kayıtları, belgesellerde, eko-akustik araştırmalarda ve erişilebilir turizm faaliyetlerinde kullanılıyor.
  
  Dünyayı değiştiren 50 kişi arasında
  Görme engelliler için doğa turizmini erişilebilir hale getiren özel projeler de yürüten Juan Pablo Culasso, Kolombiya'da görme engellilerin kuş gözlemi yapabilmesi için geliştirilen rotalarla ‘Colombia Riqueza Natural’ ödülüne layık görüldü. National Geographic'in ‘Supercerebros’ (Süper Beyinler) yarışmasını kazanan Culasso, geçen yıl da bilimsel keşif ve saha çalışmalarını teşvik etmeyi amaçlayan Kaşifler Kulübü tarafından tanınması gereken ve dünyayı değiştiren 50 kişi arasında gösterildi. Culasso, en çok bilinen çalışması ‘Sonidos Invisibles’ (Görünmez Sesler) ile doğanın fark edilmeyen seslerini görünür kılmayı ve insanların doğayla daha derin bağ kurmasını sağlamayı amaçlıyor. Culasso'nun doğadan aldığı ses kayıtları çeşitli dijital platformlarda dinleyicilerle buluşuyor.
  
  "Sesin bir yaşam yoluna dönüşebileceğini fark ettim"
  Juan Pablo Culasso, çocukluğundan beri dünyayı dinleyerek algılamayı öğrendiğini ve doğadaki seslerin onun için bir nevi görme biçimi olduğunu söylüyor. Hayatındaki dönüm noktalarından birinin, küçük yaşlarda müzikle tanışması olduğunu belirten Culasso, "CD ve kasetlerden kuş seslerini kendi kendime 16 yaşlarımdayken öğrenmeye başladım. İlk ses kayıt cihazımı edindiğimdeyse sesin benim için bir yaşam yoluna dönüşebileceğini fark ettim" diyor. Culasso, Süper Beyinler yarışmasını kazanmasının hayatında bir dönüm noktası olduğunu dile getirerek, bu sayede çalışmalarından uluslararası alanda faydalanılmaya başlandığını söylüyor.
  
  Yirmiden fazla kapsamlı koleksiyon yayınladı
  Doğanın sesinin çoğu zaman görünmez olduğu ve arka plan gürültüsü gibi göz ardı edildiği düşüncesinin Görünmez Sesler projesinin ortaya çıkmasını sağladığını anlatan Juan Pablo Culasso şunları söylüyor: "Görünmez Sesler çalışmamla, her sesin anlam taşıdığına ve ekosistem sağlığının bir göstergesi olduğuna dikkat çekmek istedim. Projenin adı hem görme engelimi hem de kaydedip paylaştığım, gözle görülmeyen ses manzaralarını yansıtıyor. Çalışmalarım sonucunda Pantanal, Atlantik Ormanları, Kolombiya, Uruguay, Arjantin ve Antarktika gibi bölgeler için ses rehberleri ve doğal ortam seslerinden oluşan yirmiden fazla kapsamlı koleksiyon yayınladım."
  
  "Hava koşulları işleri daha da zorlaştırıyor"
  Juan Pablo Culasso, yaban hayatını gözlerken ön görülemeyen birçok problemle mücadele ettiğini belirterek, "Bazen günlerce tek bir ses bile duyulmayabilir. Hava koşulları, yaşam alanı kaybı ve insan kaynaklı gürültü, işleri daha da zorlaştırıyor" diyor. Görme engelli biri olarak yoğun ve engebeli arazide hareket etmenin lojistik zorluklar oluşturduğunu dile getiren Culasso, gelişmiş dinleme yeteneği sayesinde başkalarının fark edemediği ince ses kalıplarını yakalayabildiğini anlatıyor. Culasso, çok nadir görülen bazı hayvanlarla karşılaşmanın unutulmaz bir deneyim olduğunu ifade ederek, "Kolombiya'da Harpy kartalı ve kestane göğüslü çalıkuşu gibi nadir ve gizemli türlerin seslerini kaydetmek benim için çok anlamlıydı. Adeta zamanda geriye yolculuk yapmak gibiydi. Bu sesleri yakalamak, doğal yaşamın yaşayan özünü korumanın neden önemli olduğunu bir kez daha gösterdi" diyor. Sesini kaydettiği bir canlının neslinin tükenmesinin tanıdığı birini kaybetmek gibi olacağını söyleyen Culasso, bu yüzden kayıt altına alınan seslerin korunmasının çok önemli olduğunu dile getiriyor.
  
  "Seslerin kaybı ekosistemin çöküşünün bir göstergesi"
  Juan Pablo Culasso, doğal yaşamı koruma çabalarının artırılması gerektiğini vurgulayarak sözlerini şöyle tamamlıyor: "Koruma, toplumların şehirlerini, ekonomilerini ve altyapılarını inşa etme biçimlerine entegre edilmeli. Yaşam alanlarının korunması hayati önem taşıyor. Çünkü seslerin kaybı, ekosistemin çöküşünün bir göstergesi. Ayrıca deneyimsel korumayı teşvik etmeliyiz. Bu sayede insanların doğayla bağ kurmasını sağlayarak ondan yabancılaşmasının önüne geçebiliriz. "