İklim krizi ruh sağlığını tehdit ediyor

• Yuvam Dünya Derneği'nin Hacettepe ve Koç Üniversitesi ile iş birliğiyle geliştirdiği ‘İklim Kliniği’ projesi, toplumun bu kriz karşısındaki ruhsal ve fiziksel dayanıklılığını artırmayı hedefliyor.

  İklim krizinin sadece çevresel değil aynı zamanda sağlık ve ruh sağlığı üzerinde de ciddi etkiler yarattığına dair yapılan araştırmalar giderek artıyor. Yuvam Dünya Derneği'nin Hacettepe ve Koç Üniversitesi ile iş birliğiyle geliştirdiği ‘İklim Kliniği’ projesi, toplumun bu kriz karşısındaki ruhsal ve fiziksel dayanıklılığını artırmayı hedefliyor. Yuvam Dünya Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Kıvılcım Pınar Kocabıyık, iklim krizinin insan sağlığı üzerindeki etkilerini ele alırken, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) bu durumu bir ‘sağlık krizi’ olarak tanımladığını ve bu etkinin en belirgin olarak sağlık alanında görüldüğünü belirtti. Geçen yaz mevsiminin, kaydedilen en sıcak yaz olması, özellikle yaşlılar, hamileler ve çocuklar gibi gruplar için büyük riskler oluşturdu. Kocabıyık, aşırı hava olayları ve iklim değişikliğine bağlı olarak yaşanan stres ve kaygının, ruh sağlığında kalıcı sorunlara yol açtığını ve toplumsal dayanışmayı zayıflattığını vurguladı.
  
  İklim krizi çocukların ruh sağlığını tehdit ediyor
  Yapılan araştırmalar, iklim krizinin çocukların ruh sağlığı üzerinde derin etkiler yarattığını gösteriyor. Clinical Psychological Science dergisinde 2021'de yayımlanan bir çalışmada, sıcak hava dalgalarının çocuk ve ergenlerin zihinsel sağlığını olumsuz etkilediği ve acil servislere yapılan zihinsel sağlık başvurularında artışa neden olduğu ortaya kondu. Ayrıca, Nature Climate Change’de yayımlanan bir rapor, iklim krizinin beyin gelişimi ve işlevi üzerinde daha önce düşünülenin ötesinde olumsuz etkiler yarattığını gösterdi. Raporda, sıcak hava dalgalarına ve hava kirliliğine maruz kalan çocukların anksiyete, depresyon ve dikkat eksikliği gibi sorunlar yaşama olasılığının arttığı vurgulandı. Son olarak, 2023’te Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yayımlanan ‘Ruh Sağlığı ve Değişen İklim: Çocuklar ve Gençler Raporu’ da iklim krizinin çocukların beyin gelişimine zarar verebileceğini ve ilerleyen yaşlarda psikiyatrik bozukluklara zemin hazırlayabileceğini ortaya koydu. Aşırı hava olaylarının cenin gelişimine zarar vererek anksiyete, depresyon ve dikkat eksikliği bozukluğu risklerini artırdığı belirtilen raporda, iklim krizinin etkilerine karşı çocukların daha savunmasız olduğu vurgulandı.
  
  İklim kliniği ile sağlık sistemlerinde dayanıklılık inşa ediliyor
  Bu tür bulgular, Yuvam Dünya Derneği’nin ‘İklim Kliniği’ projesinin önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. Proje, iklim krizinin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine karşı sağlık sistemlerinin direncini artırmayı ve sağlık profesyonellerini bu konuda bilinçlendirmeyi amaçlıyor. Proje kapsamında yürütülen çalışmalarla, tıp ve sağlık bilimleri öğrencilerinin bu alanda bilgi ve beceri kazanmaları destekleniyor. Sağlık profesyonellerinin kapasitelerinin artırılmasının yanı sıra, iklime duyarlı hastalıkların belirlenmesi ve erken uyarı sistemlerinin kurulması gibi projeler de hayata geçiriliyor. Kocabıyık, ‘İklim Kliniği’ projesinin sadece eğitimle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda iklime dayanıklı sağlık sistemleri oluşturmak için çeşitli kentsel planlama projelerinin de geliştirildiğini ifade etti. Proje, toplum sağlığını korumak için gerekli müdahaleleri belirlemede kanıta dayalı bir yaklaşım sunarken, sağlık çalışanlarının ruhsal dayanıklılığını destekleyerek kriz anlarında daha sağlıklı bir müdahale yapabilmelerini sağlama üzerine odaklanıyor.
  
  Sağlık çalışanları da risk altında
  Kıvılcım Pınar Kocabıyık, aşırı hava olayları ve artan sıcaklık gibi iklim değişikliği kaynaklı krizlerin, yalnızca genel halkı değil, aynı zamanda sağlık çalışanlarının da ruhsal ve fiziksel sağlığını olumsuz etkilediğini belirtti. Kocabıyık; “Aşırı hava olayları ve çevresel felaketler sonrası sağlık hizmetlerinde yaşanan yoğunluk, sağlık çalışanlarının psikolojik dayanıklılığını sınamakta ve onların ruhsal sağlıklarını koruma ihtiyacını gündeme getirmektedir. Bu nedenle, sağlık çalışanlarına yönelik destek mekanizmalarının geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır” diye konuştu.
  
  İklim krizine yönelik bilgi düzeyi artırılmalı
  Yuvam Dünya Derneği’nin ‘İklim Kliniği’ projesi, sağlık alanında iklim krizine karşı farkındalığı artırmak ve ruh sağlığını koruyucu önlemler geliştirmek için önemli bir adım olarak öne çıkıyor. Proje kapsamında tıp öğrencileri ve sağlık profesyonelleri ile yapılan çalışmalar, iklim krizinin sadece fiziksel sağlığı değil aynı zamanda ruh sağlığını da tehdit eden bir sorun olduğunun altını çiziyor. Bu nedenle, sağlık sistemlerinde iklim direncini artırmak ve toplum sağlığını korumak adına iklim krizine yönelik bilgi düzeyinin artırılması ve kanıta dayalı müdahalelerin uygulanması gerekliliği vurgulanıyor.
  
  "Dünyaya iyi gelen bize de iyi geliyor"
  Kıvılcım Pınar Kocabıyık, iklim krizinin tüketim alışkanlıklarıyla doğrudan ilişkili olduğunu ve bu nedenle toplumsal dayanışmanın güçlendirilmesinin önemli olduğunu belirtti. “Dünyaya iyi gelenin bize de iyi geldiğini hatırlamamız gerekiyor” diyen Kocabıyık, iklim krizinin tetiklediği psikolojik baskılara karşı kolektif bir dayanışma ile mücadele edilmesi gerektiğine dikkat çekti. Kocabıyık sözlerini şöyle tamamladı: “İklim krizi ve ruh sağlığı alanındaki bu tür projeler, sadece bireylerin ruh sağlığını desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda daha sağlıklı ve dayanıklı toplumlar inşa etmek için de önemli bir adım oluşturuyor.”