Arktik hazinelere yağma yarışı

• İklim değişikliği Arktik Okyanusu'ndaki buzları erittikçe, doğal kaynakların kime ait olduğunu tespit etmek için bir yarış başladı. Önce Rusya, şimdi de Danimarka, ABD ve Kanada iddialarını desteklemek için jeolojik keşif seferleri düzenliyor.     

  22 Ağustos, 2007 - CNNTURK

  İklim değişikliği Arktik Okyanusu'ndaki buzları erittikçe, doğal kaynakların kime ait olduğunu tespit etmek için bir yarış başladı. Önce Rusya, şimdi de Danimarka, ABD ve Kanada iddialarını desteklemek için jeolojik keşif seferleri düzenliyor.

  Spiegel Online'da Simone Schlindwein ve Gerald Traufetter imzalı habere göre, kutup buzları eridiği zaman petrol ve doğalgaz kaynakları yarışı kazanana ait olacak.
   
  Danimarkalı jeofizikçi Christian Marcussen Oden isimli bir buzkıran araştırma gemisi ile denizcilerin 'sıkı buzun mezarlığı' olarak adlandırdığı, Grönland’ın kuzeyinde Arktik Okyanusu'nun düz bir köşesi olan Lincoln denizine düzenlenen bir seferde yer alıyor.
                            
  Marcussen buz kalınlığının buralarda bazen 15 metreyi bulduğunu belirterek, “Varma noktamıza gidebileceğimizden emin değilim” diyor.
   
  Görev başarısız olursa milyonlarca euro dünyanın “sekizinci okyanusuna” gömülmüş olacak. Marcussen bölgeye Danimarka adına gidiyor ve buradan sismik dalgalar vasıtası ile buzlu denizin derinliklerinden gelecek verileri toplayacak.
   
  Arktik doğal kaynaklara hücum
   
  Rus Parlamentosu üyesi Arthur Chilingarov Kuzey Kutbu'na Rus bayrağını üç hafta önce diktiği zaman, Kuzey Kutbu ile sınırı olan diğer ülkeler de büyük bir telaş içine düştü. Rusların çabası uluslararası yasalar açısından anlamsızdı, ama sembolik değeri çok büyüktü.
   
  Rusya’nın kendi karasularına ait olduğunu iddia ettiği Arktik Okyanusu 1.2 milyon kilometrekare alana sahip, ancak Kanada, ABD, Norveç ve özellikle Grönland’a sahip olan Danimarka da bu okyanusun büyük bölümlerinin kendilerine ait olduğunu iddia ediyor.
   
  Jeologlara göre Lomonosov Sırtı hangi ülkeye bağlı ise, bu mülkiyet de onlara ait olacak.
   
  Bin 800 kilometre uzunluğundaki denizaltı dağ silsilesi Sibirya’da başlayıp Kuzey Kutbu'nun altından geçiyor ve Grönland sahiline ulaşıyor.
   
  Ama hangi kıta sahanlığına bağlı olduğu belli değil: Rusya'mı Grönland'mı?
   
  Marcussen ve Kopenhag’dan gelen jeologlar ekibi sismik testleri ile bu silsilenin Grönland kıta sahanlığına bağlı olduğunu kanıtlarsa, egemenlik haklarını şu anda Grönland sahilinden 200 mil öteye uzanan sınırdan çok daha geniş bir alana uzatabilecek.
   
  Rusya ise, diğer uçta tam tersini kanıtlayarak Lomonosov silsilesinin kendilerine ait olduğunu kanıtlamaya çalışıyor.
   

  
  Okyanus tabanı haritası
   
  ABD sahil muhafaza buzkıran gemisi Healy, Alaska’da okyanus tabanının haritasını çıkartma çalışmalarına başladı.
   
  Kanada Başbakanı Stephen Harper ülkesinin Arktik Kutbu'nda iki askeri üs kuracağını ve 5 milyar dolar harcayarak sekiz buzkıran gemi satın alacağını açıkladı. Harper denizcilik kanunu uyarınca ülkesinin iddialarını doğrulamak için bu gemileri kullanacak.
   
  Danimarkalı bilimadamı Marcussen her ülkenin kendi menfaatlerini koruma hakkı bulunduğunu söylerken, meslektaşı Danimarka Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanı Helge Sander, “Ruslar istedikleri kadar bayrak diksin, önemli olan hangi ülkenin en iyi verilere sahip olduğu” diyor.
   
  Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen ile Alman Şansölyesi Angela Merkel geçtiğimiz hafta buluşarak Grönland'ın eriyen buzullarını görüştü.
   
  Küresel ısınma sayesinde Kuzey Kutbu çok büyük bir hızla eriyor.
   
  Arktik Okyanusu'nda bir Norveç adası olan Spitzbergen’den 20 yıl içinde gemi ile yolculuk yapmak mümkün olacak. Orta Sibirya’nın kuzeyinde yer alan Laptev Denizi kutup buzlarının doğuş yeri. Bilimadamları burada buz üretiminin de büyük ölçüde azaldığını bildiriyor.
   
  Petrol ve doğalgaz kaynakları
   
  Rusya ve kutup bölgesine sınırı olan diğer ülkeler inanılmaz petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip olacak. Bilimadamları bu bölgede dünyanın keşfedilmemiş hidrokarbon rezervlerinin dörtte birinin yattığını bildiriyor.
   
  ABD Jeolojik Araştırma Kurumu'nun yaptığı henüz yayımlanmamış olan bir araştırma da tahminlerin daha da yükseleceğini gösteriyor.
   
  İddiaların çözüme ulaştırılacağı yer New York. 'BM Kıta Sahanlığı Sınırlarını Belirleme Komisyonu' New York’taki BM binasında bu konudaki çalışmalarını sürdürüyor.
   
  Denizcilik Kanunu'nun 76'ncı maddesi ülkelerin denizaltındaki toprak iddialarını genişletmesine olanak tanıyor. Eğer kendi kara topraklarına bağlı olan kıta sahanlıkları 200 millik sınırın ötesine uzanıyorsa, bu bölgeleri kendi mülkiyetlerine katabiliyorlar.  Lomonosov Silsilesi ile yapılmak istenen de aynen bu.
   
  Bu anlaşmanın onaylanmasından sonra 10 yıl içinde ülkeler iddialarını sunmak zorunda. Rusya’nın 2009 yılına, Kanada’nın 2013’e ve Danimarkalıların da 2014’e kadar bunu yapmaları gerekiyor.
   
  Lomonosov silsilesi 60 milyon yıl önce Avrasya’ya bağlıydı. Kuzey Kutbu'nun yapısı da son derece farklıydı. Kuzey Amerika, Grönland ve Avrasya tek bir kara parçasıydı. Kutuptaki iç denizin ise yarı tropik bir iklimi vardı, buradaki düz tatlı suların içinde timsahlar yaşamaktaydı.
   
  Bu iç denizin yarattığı muazzam biyokitle kutuptaki büyük petrol ve gaz rezervlerinin oluşmasına yol açtı. 

  http://www.cnnturk.com/BILIM_TEKNOLOJI/BILIM/KURESEL_ISINMA/haber_detay.asp?PID=1600&haberID=385762