Toprak karbon salarsa iklim değişikliği hızlanır

• Araştırmalar; sıcaklıklar arttıkça toprağın karbon depolama kapasitesinin düştüğünü ortaya koydu.

  Exeter ve Stocholm üniversitelerinden araştırmacıların yaptığı çalışma; sıcaklıklar arttıkça toprağın karbon depolama kapasitesinin düştüğünü ortaya koydu. Bilim insanlarının, dünyanın dört bir yanından gelen 9000’den fazla toprak örneğine ilişkin verileri kullandığı çalışmaya göre; dünyanın ortalama sıcaklığı arttıkça, karbon depolaması ‘güçlü bir şekilde azalıyor’. Bu durum, küresel ısınmanın atmosfere daha fazla karbon salımına neden olarak iklim değişikliğini daha da hızlandırdığı bir ‘olumlu geri bildirim’ örneği olarak değerlendiriliyor. Salınabilecek karbon miktarı ise toprak tipine bağlı. Buna göre; kaba dokulu (düşük killi) topraklar, ince dokulu (kil açısından zengin) topraklara göre üç kat daha fazla karbon kaybediyor.
  
  ‘Yüksek enlemlerdeki toprak savunmasız’
  Exeter ve Stockholm üniversitelerinden araştırmacılar, bulgularının hassas karbon stoklarını belirlemeye yardımcı olduğunu ve gelecekteki iklim değişikliğini simüle eden Dünya Sistem Modelleri’ni (ESM) iyileştirme fırsatı sağladığını söylüyor. Exeter’in Çevre Bilimleri Bölümü’nden Profesör Iain Hartley, “Toprakta, atmosferden ve gezegendeki tüm ağaçların toplamından daha fazla karbon depolandığından, toprağın küçük bir yüzdeyi salması bile iklimimiz üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir” dedi. Hartley şöyle konuştu: “Yaptığımız analiz, Ekvator’dan uzak, yüksek enlemlerde, kaba dokulu topraklardaki karbon depolarının iklim değişikliğine karşı en savunmasız olmalarının muhtemel olduğunu belirledi. Bu nedenle bu tür stoklar, daha soğuk bölgelerde meydana gelen yüksek ısınma oranları göz önüne alındığında özel dikkat gerektirebilir. Tersine, tropik bölgelerdeki ince dokulu topraklardaki karbon depolarının iklimsel ısınmaya karşı daha az savunmasız olduğunu gördük.”
  
  Sıcaklıklar arttıkça daha fazla karbon salınıyor
  9300 toprak profiline ilişkin veriler, en üstteki 50 cm’lik toprağa odaklanan Dünya Toprak Bilgisi veri tabanından alındı. Araştırmacılar, farklı ortalama sıcaklıklara sahip yerlerde karbon depolamayı karşılaştırarak, küresel ısınmanın olası etkisini tahmin etti. Buna göre sıcaklıktaki her 10 °C’lik artış için ortalama karbon depolaması (tüm topraklarda) yüzde 25’ten fazla düşüş gösterdi. Profesör Hartley, “En karamsar tahminler bile bu düzeyde bir ısınma öngörmüyor. Ancak bu ölçeği, gözlemlediğimiz etkilerin diğer değişkenlerden ziyade sıcaklıktan kaynaklandığına dair bize güven vermesi için kullandık. Sonuçlarımız, sıcaklıklar arttıkça topraktan daha fazla karbon salındığını açıkça ortaya koyuyor” diye konuştu. Toprak dokusuna bağlı olarak karbon depolamasındaki farklılıklar, daha ince toprakların karbon bazlı organik materyalin bağlanması için daha fazla mineral yüzey alanı sağlaması, mikropların erişme ve ayrıştırma kabiliyetini azaltması nedeniyle ortaya çıkıyor.